Płyta “Tam na hori czereszeńka” prezentuje pieśni i muzykę zarejestrowane przez prof. Romana Reinfussa w trakcie badań terenowych na Łemkowszczyźnie. Materiał zawarty na płycie zarejestrowany został na taśmach szpulowych w latach 60 – tych (najstarsze nagrania pochodzą z 1963 roku) w dziewiętnastu miejscowościach od zachodnich krańców (Wojkowa, Dubne), aż po wschodnie granice Łemkowszczyzny (Turzańsk). Niepublikowane dotychczas nagrania pochodzą z archiwum Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie. Na płytę składa sie zbiór 66 nagrań, głównie pieśni, prezentujących cały rok obrzędowy, cykl obrzędów rodzinnych, a także pieśni powszechnych. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują przykłady pieśni pasterskich, sobótkowych, jak również fragmenty z weczyrków, przedstawień w stylu commedia dell’arte, odbywających sie w trakcie domowych spotkań podczas trwania postu adwentowego.
Płytę dopełniają fragmenty wypowiedzi m.in. o upiorach, weczyrkach, weselu, oracja szczodrówkowa,
a także zawołania maziarskie. Niezwykle cenne jest, że większość wypowiedzi zarejestrowana została w języku łemkowskim, do czego namawiał Profesor, sam starając sie mówić językiem swoich respondentów, z których większość urodziła się jeszcze w XIX stuleciu. Klasyfikacja gatunkowa w spisie utworów podana została za informacjami zawartymi w nagraniu (określanymi przez Profesora czy samego wykonawcę) bądź notatkach. Nie zawsze udało się też ustalić datę urodzenia respondentów, ich wiek czy datę nagrania. W miejscach gdzie było to możliwe, zostały te dane wskazane.
Tekst: Marta Graban-Butryn
Nagrania z kolekcji profesora Romana Reinfussa ukazują nam zapomniany, a w wielu momentach zupełnie nieznany muzyczny świat Łemkowszczyzny. To unikatowy zbiór rejestrujący łemkowski repertuar. Jest on bardzo zróżnicowany, niejednorodny, a płyta jawi się jako swoista muzyczna mozaika. Mozaikowość jest wielką zaletą tego zbioru. Znajdujemy tu bowiem zarówno zróżnicowany regionalnie repertuar będący częścią obrzędów, jak i pieśni powszechne, opowieści, zagadki czy zawołania.
W rzeczywistości otrzymujemy niezwykle cenny i w swej mozaikowości panoramiczny obraz muzycznej Łemkowszczyzny.
Płyta ze zbiorów profesora Romana Reinfussa daje nam możliwość nie tylko wspomnienia dawnej Łemkowszczyzny, ale wręcz podróży w czasie, daje nam możliwość wizyty w nieistniejącej już dzisiaj łemkowskiej wsi. Ta muzyczna mozaika tworzy obraz spójny – obraz pokazujący z jednej strony bogactwo tradycji, zwyczajów, obrzędów, z drugiej codzienność z jej domowymi obowiązkami, rozterkami młodych ludzi, ich uczuciami, radościami i smutkami.
Pokazuje coś jeszcze – wybitnych nosicieli autentycznej łemkowskiej kultury, których głosy znalazły sie na tej płycie. Wielu z nich mówi lokalną gwara, wielu śpiewa z zachowaniem indywidualnych wykonawczych manier. Nie odda tego żadne opracowanie, żaden nutowy zbiór. Tego ducha dawnej Łemkowszczyzny można odczuć tylko wsłuchując się w te pozornie krótkie, może czasami niedoskonałe nagrane melodie. Cieszy zatem pomysł pokazania szerszemu odbiorcy tego zapomnianego i czasami zupełnie nieznanego obrazu dawnej Łemkowszczyzny, wskrzeszonego z pamięci urodzonych jeszcze w górach Łemków.
Tekst: Bogumiła Tarasiewicz
Tam na hori czereszeńka. Nagrania z badań terenowych profesora Romana Reinfussa.
Nagrania pochodzą z archiwum Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Lublinie.
Wybór nagrań: Marta Graban-Butryn
Opracowanie i redakcja: Marta i Krzysztof Butrynowie
Teksty: Marta Graban-Butryn, Bogumiła Tarasiewicz, Krystyna Reinfuss-Janusz
Mastering: Michał Kowalski / Bam Bam Audio
Korketa: Oksana Graban
Tłumaczenia: Tomasz Kwoka (jezyk łemkowski), Oleksandra Matushenko, Paul i Magdalena McCauley (jezyk angielski)
Projekt graficzny: Rafał Rola / studioformat.pl
Skład: Tomek Smołka / studioformat.pl
Wydawca: Fundacja Stara Droga
Współpraca Stowarzyszenie Twórców Ludowych
Copyright © Wydawnictwo Stara Droga, 2014
Copyright © Stowarzyszenie Twórców Ludowych, 2014
Druk: Petit
www.staradroga.com | fundacja@staradroga.com
ISBN 978-83-89638-71-1
SDCD 02
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego