Szlachcice idą ! – Kolędnicza forma z Żywiecczyzny
Tekst: Robert Garstka Na pograniczu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, do naszych czasów zachował się niezwykle ciekawy, acz nieco tajemniczy zwyczaj
Tekst: Robert Garstka Na pograniczu Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, do naszych czasów zachował się niezwykle ciekawy, acz nieco tajemniczy zwyczaj
Śpiewanie wielkanocne (górnołuż. jatšownespiwanje/ dolnołuż. jatšownespěwanje/ niem.Ostersingen), to zwyczaj, wcześniej obecny na rozległych obszarach zarówno Górnych, jak i Dolnych Łużyc, który udało w kilku miejscach rewitalizować. Jeszcze latach 50. wielkanocne śpiewanie było praktykowane wśród ewangelickich i katolickich Serbołużyczan w wielu miejscowościach. Grupy dziewcząt i kobiet kroczyły odświętnie ubrane, w rzędach, przez wioski i pola uprawne i śpiewały pieśni kościelne. Te pieśni miały chronić mieszkańców wsi przed złem, a rolnikom zapewnić dobre zbiory.
Tekst: Katarzyna Kraczoń Trudno dziś wyobrazić sobie Święta Wielkanocne bez pisanek. Wiosenne zdobienie jaj jest współcześnie jedną z najbardziej żywotnych
„Dzieciątko z Janšojc, właśnie wchodzi do naszego pokoju, nic nie mówi, wszystko jest tajemnicze… [1]” Kim jest zagadkowe dzieciątko? Janšojski
Tekst: prof. Katarzyna Smyk Tradycja sypania kwietnych dywanów na Boże Ciało w Spycimierzu (gm. Uniejów, woj. łódzkie), wpisana 2018 roku
Tekst: Justyna Michniuk Serbołużyczanie posiadają interesujące tradycje wielkanocne, z których wiele odnajdziemy w niektórych regionach Polski, inne będą dla nas
Projekt „Kolędowanie na Rzeszowszczyźnie” realizowany przez Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej trwa i właśnie wchodzi w swoją najpiękniejszą fazę –
Oprócz pięknych tradycji Bożego Narodzenia czy też świętowania Nowego Roku, Serbołużyczanie mają jeszcze kilka innych zimowych zwyczajów, które chciałabym tutaj krótko opisać. Skupię się na trzech najbardziej znanych, które stanowią: górnołuż. i dolołuż. nowolětka, (pol. nowolatki, niem. Neujährchen), górnołuż. ptači kwas, dolnołuż. ptaškowa swajźba (pol. ptasie wesele, niem. Vogelhochzeit) oraz górnołuż. přaza, dolnołuż. pśěza ( pol. prządka, niem. Spinte).
Tekst: dr Urszula Janicka-Krzywda Człowiek żyje w określonych cyklach, niezależnych od niego zdarzeń – pór roku, wegetacji w przyrodzie itp.,
W dorocznej obrzędowości cyklu wiosennego istotną rolę odgrywa kilka symbolicznych atrybutów, takich jak woda i ogień oraz – wywodzące się już z tradycji chrześcijańskiej – figura Chrystusa Zmartwychwstałego czy baranka. W polskiej tradycji jest jeszcze jeden atrybut, który opisuję jako „zielona gałąź”.
Choinka, czyli drzewko iglaste, tradycyjnie przybierane na czas świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku, trafiła na ziemie Polski zaledwie przed dwustu laty. Jest więc zwyczajem młodym, lecz – co ciekawe dla badacza kultury – powszechnym dziś na całym obszarze Polski i wśród wszystkich warstw społecznych.
Adwent (z łac. adventus – przyjście) to czterotygodniowy czas oczekiwania i przygotowań do świąt Bożego Narodzenia. W polskiej tradycji okres ten nazywano także przedgodami bądź czterdziestnicą (dawniej trwał 40 dni).
Wielkanoc jest punktem kulminacyjnym w katolickiej liturgii przygotowań Wielkiego Postu, Niedzieli Palmowej, Wielkiego Tygodnia wraz z Triduum Paschalnym. “Wielkanoc do tej pory wyznaczają słońce i księżyc, podobnie jak przed wiekami ustalały termin hebrajskiego święta Pesach. Gdy ziemia pozwala słońcu przekroczyć równik (około 21 marca), a księżyc osiągnie fazę pełni, zawsze w pierwszą niedzielę po tych wydarzeniach następuje Wielkanoc”.
Wielki Tydzień oraz cykl związanych z nim uroczystości i obrzędów to ostatni tydzień Wielkiego Postu, przypadający pomiędzy dwiema wielkimi niedzielami: Palmową i Wielkanocną. Charakteryzuje się on bardzo bogatą liturgią, obfituje także w liczne tradycje ludowe, zwyczaje domowe i intensywne przygotowania świąteczne.
Pisanki, czyli współcześnie jajka barwione lub wzorzyście zdobione, dominują w naszej obrzędowości ludowej już od stuleci. Prawie na całym świecie są symbolem uniwersalnym, symbolem życia i rozrodczości, symbolem miłości i sił witalnych, a w Polsce także najbardziej charakterystycznym atrybutem świąt Wielkanocnych.
W polskiej tradycji Święta Bożego Narodzenia, ze względu na różnorodność obrzędów i zwyczajów, bogatą symbolikę oraz niepowtarzalny nastrój, zajmują miejsce szczególne. I choć należą one do najważniejszych i największych świąt w liturgii Kościoła powszechnego, to jednak, zwłaszcza w ostatnich latach, podkreśla się dość mocno ich rodzinny charakter.