Wyjątkowa wystawa prezentująca tradycyjną sztukę ludową z regionów rawskiego, opoczyńskiego, piotrkowskiego i brzezińskiego, a także spotkanie i promocja wydawnictwa. W Tomaszowie Mazowieckim 21 października twórcy ludowi świętowali jubileusz 40 lecia działalności Oddziału Piotrkowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
W tym roku Oddział Piotrkowski Stowarzyszenia Twórców Ludowych z siedzibą w Tomaszowie Mazowieckim obchodzi 40 lecie działalności. Z tej okazji w tomaszowskim Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego przygotowano wyjątkową wystawę pt. „Mistrzowie Tradycji. Sztuka Ludowa Twórców Oddziału Piotrkowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w 40. lecie działalności”.
Na finisaż wystawy połączony ze spotkaniem jubileuszowym przybyło liczne grono twórców ludowych związanych ze stowarzyszeniem. Nie zabrakło również sympatyków, przyjaciół i władz lokalnych.
„Od 40 lat tworzymy serdeczną rodzinę twórców, ludzi, których łączy umiłowanie tradycyjnej sztuki ludowej. Wszyscy przez lata wykonujemy, zachowujemy, przekazujemy i promujemy wielowiekowy dorobek ludowej kultury. Dla autentycznego twórcy, a takich skupia nasze stowarzyszenie, cenny jest dorobek przeszłych pokoleń i bardzo ważne jest zachowanie wycinanek, pisanek, strojów, haftów, koronek dla przyszłych pokoleń” – powiedziała na spotkaniu Zofia Pacan, od ponad dwudziestu lat prezes Oddziału Piotrkowskiego STL.
Zofia Pacan, fot. K. Butryn
Pani Zofia należy do grona najbardziej utalentowanych twórców ludowych wykonujących prace z zakresu plastyki zdobniczo-obrzędowej (pisankarstwo, wycinankarstwo, koronkarstwo, pająkarstwo, hafciarstwo). Urodziła się w Bielowicach, znanym ośrodku kultury i sztuki ludowej regionu opoczyńskiego. Swoje umiejętności i wrażliwość artystyczną nabyła w domu rodzinnym od swojej matki Franciszki, które przekazuje swoim córkom Agnieszce i Katarzynie. Od 1985 r. jest członkinią Stowarzyszenia Twórców Ludowych, a od 1994 r. pełni funkcję prezesa Oddziału Piotrkowskiego.
Wystawa prezentowała tradycyjne dyscypliny sztuki ludowej, takie jak: kowalstwo, plecionkarstwo, tkactwo, garncarstwo, plastykę papierową i obrzędową, rzeźbę, stroje, hafty i koronki. Przedstawione zostały prace najzdolniejszych współcześnie działających twórców ludowych z regionów rawskiego, opoczyńskiego, piotrkowskiego i brzezińskiego. Ekspozycja była podsumowaniem 40 lat pracy twórców ludowych zrzeszonych w OP STL oraz zachętą dla młodych, prężnie działających twórców do kultywowania tradycyjnego rzemiosła. Eksponaty pochodziły ze zbiorów działu etnograficznego Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim oraz prywatnych kolekcji twórców ludowych zrzeszonych w OP STL.
Fragment ekspozycji Mistrzowie tradycji, fot. K. Butryn
Rzeźba Antoniego Barana, fot. K. Butryn
Stowarzyszenie Twórców Ludowych powstało w 1968 roku w Lublinie natomiast Oddział Piotrkowski STL w Tomaszowie Mazowieckim powołany został w 1976 roku z inicjatywy Mirosławy Jastrzębskiej, ówczesnej kustosz działu etnograficznego w Muzeum w Tomaszowie Maz.
„Ta zasłużona dla naszego regionu etnografka, prowadziła wieloletnie badania terenowe w zakresie obrzędowości i sztuki ludowej regionów rawsko – opoczyńskiego i brzezińskiego. Miała bogatą wiedzę ma temat sztuki ludowej, a także twórców i kontynuatorów artystycznego rękodzieła. Z myślą o nich, dla zachowania tradycyjnej sztuki ciągle żywej w latach 60. i 70. XX w. postanowiła o zrzeszeniu ich w organizacji, której głównym celem jest utrwalanie, zachowanie i promowanie tradycyjnych walorów sztuki i rękodzieła ludowego – wyjaśnia Wiesława Bogurat, etnograf, wieloletni opiekun merytoryczny „piotrkowskich” twórców.
Od lewej: Wiesława Bogurat, Michał Pająk i Weronika Gruszecka, fot. K. Butryn
Obecnie w Piotrkowskim Oddziale STL działa 37 twórców ludowych. Ich opiekunem jest Michał Pająk, etnolog tomaszowskiego muzeum.
W spotkaniu udział wzięła m.in. Stefania Pokora, hafciarka, koronczarka, pisankarka, wykonawczyni ozdób papierowych jedna z najaktywniejszych bielowickich twórczyń ludowych. Towarzyszyły jej córki, które czynnie kontynuują rodzinne tradycje. „Moje córki od najmłodszych lat przyglądały się jak babcia robi. Moja mam Marianna Pacan była znaną i cenioną twórczynią. Potem ode mnie też się uczyły, coś się spytały jak to się robi, ale jak pisałam pisanki to im na początku nie dawałam. Bo inne czasy były, jajka były drogie”.
Od lewej: Anna Pokora-Pietras, Stefania Pokora, Elżbieta Pokora-Domańska, fot. K. Butryn
W związku z jubileuszem wydana została publikacja pt. Mistrzowie tradycji. Twórcy ludowi Oddziału Piotrkowskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych w Tomaszowie Mazowieckim w 40-lecie działalności. Książka autorstwa Wiesławy Bogurat i Michała Pająka ukazuje czterdzieści lat działalności Stowarzyszenia Twórców Ludowych Oddziału Piotrkowskiego.
Jak podkreśla Dorota Bill Skorupa, dyrektor Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim „Autorzy, na podstawie badań, penetracji archiwalnej, przeprowadzonych wywiadów i rozmów, przygotowali niezwykle cenne i unikatowe źródło wiedzy o kulturze naszego regionu, twórcach i dyscyplinach sztuki ludowej.”
Publikacja zawiera informację o historii Oddziału, jego założycielach i opiekunach jak również biogramy twórców regionu rawsko-opoczyńskiego zrzeszonych w Oddziale Piotrkowskim tworzących zarówno dawniej jak i współcześnie.
Twórcom ludowym oraz ich opiekunom życzymy wytrwałości i kolejnych lat owocnej działalności artystycznej.
fot. K. Butryn
Przygotował: Krzysztof Butryn