Konteksty kultury ludowej Podlasia Tykocińskiego to projekt badawczy i edukacyjny, którego celem jest dokumentacja przemian kultury tradycyjnej gminy Tykocin.
Projekt można uznać za kontynuację oraz uaktualnienie badań ludoznawczych prowadzonych w drugiej połowie XIX wieku przez polskiego etnografa Zygmunta Glogera poprzez wprowadzenie nowoczesnych metod prezentacji, metodologii oraz uwzględnienie zagadnień badawczych wypracowanych przez folklorystykę, etnografię i antropologię kulturową ostatnich dziesięcioleci.
Projekt poświęcony jest dziedzictwu kulturowemu gminy Tykocin.
Pojęcie Podlasia Tykocińskiego stworzył Zygmunt Gloger – wybitny badacz przeszłości, archeolog i etnograf od dzieciństwa zafascynowany bogactwem folkloru i regionalnych tradycji tutejszych okolic.
Nieprzebraną skarbnicą były dla Glogera okalające Tykocin – centrum regionu promieniujące historią, szacowny gród Stefana Czarnieckiego, silny miejski ośrodek przedrozbiorowej Polski – włościańskie wsie i szlacheckie zaścianki, o których liczebności pomiędzy Narwią a Biebrzą do dziś świadczą charakterystyczne wieloczłonowe nazwy.
Według Glogera na kulturę narodową składał się związek tradycji chłopskiej i szlacheckiej, obyczaj wspólny dla dobrej szlachty zagrodowej i włościan.
W latach PRL-u świadomość kultury szlacheckiej była celowo i programowo eliminowana. Celem projektu jest odnalezienie w świadomości współczesnych mieszkańców wsi tego zróżnicowania – jeszcze do niedawna w okolicy Tykocina rozróżniano wsie szlacheckie i włościańskie, a ich mieszkańcy zachowywali zwyczaj nie wchodzenia pomiędzy sobą w związki małżeńskie.
Walorami projektu jest całościowe podejście badawcze, uchwycenie i opisanie wpływów oraz przemian, którym ulegała kultura tradycyjna w XX wieku. T
aka perspektywa ma sprzyjać szerszej refleksji oraz rozumieniu źródeł, autentyczności i specyfiki kultury ludowej we współczesnym kontekście, a także znaczenia kultury wsi dla dziedzictwa narodowego.Ważnym kontekstem dla rozwoju kultury ludowej Podlasia Tykocińskiego jest relacja z miastem – Tykocinem.
Realizowany projekt bada związki kultury wsi z kulturą małomiasteczkową. Małe miasto – dawny sztetl, centrum rzemiosła, handlu, ośrodek życia religijnego i kulturalnego – w XX wieku straciło na swoim ekonomicznym i kulturowym znaczeniu.
Zagłada społeczności żydowskiej, zanik tradycji rzemieślniczych oraz odebranie praw miejskich zdegradowało powojenny Tykocin do rangi wsi. Projekt dokumentuje historię i tradycję kultury mieszczańskiej Tykocina.
Platforma internetowa "Podlasie Tykocińskie" to kompleksowa dokumentacja materialnej i duchowej kultury regionu. W tworzenie strony zaangażowani są zarówno profesjonaliści (kulturolodzy, historycy), a także zwykli mieszkańcy.
* * *
Muzeum w Tykocinie Oddział Muzeum Podlaskiego w Białymstoku oraz Centrum Badań nad Historią i Kulturą Małych Miast zapraszają na spotkanie“Konteksty kultury ludowej Podlasia Tykocińskiego“, które odbędzie się w sobotę dnia 10 grudnia 2011 r. o godz. 17.00 w Domu Talmudycznym, ul. Kozia 2
W programie:
- Józef Markiewicz – prezentacja projektu " Konteksty kultury ludowej Podlasia Tykocińskiego" i strony internetowej www.tykocinregion.pl
- Artur Gaweł – kierownik Białostockiego Muzeum Wsi – " Tradycyjne budownictwo drewniane na Podlasiu Tykocińskim"
- Słowniki gwary tykocińskiej
- Prezentacja broszury edukacyjnej
- Zofia Rzędzian-Stokowska – " Podlaska kronika rodzinna"
- Tykociński Rok Polski. Tradycje Adwentu. Pieśni adwentowe w wykonaniu tykocińskiego zespołu "Hetmanki". Gra na ligawie przed Muzeum na rozpoczęcie Roku
Zapraszamy na stronę internetową projektu: www.tykocinregion.pl