kobiecej pracy i estetyce otoczenia
fot. G. Stec.jpg
Od połowy stycznia do końca kwietnia 2011 w Muzeum Etnograficznym im. F. Kotuli w Rzeszowie oglądać można nową wystawę "Babskie sprawy – rzecz o kobiecie wiejskiej". Wprowadza ona w świat wiejskiej kobiety i jego przemiany na przestrzeni stulecia ( od połowy XIX do połowy XX w.)
Wystawa przybliża wybrane okresy z życia kobiety wiejskiej: okres panieństwa oraz "bycia gospodynią". Każdy z tych okresów wiązał się z konkretnymi problemami, obrzędami, zadaniami kobiet i towarzyszącymi im przeżyciami. Symbolizują je zgromadzone na wystawie eksponaty, a dopełniają odpowiednie zabiegi aranżacyjne oraz zamieszczone komentarze.
W części wystawy, poświęconej okresowi panieństwa możemy zobaczyć dawne sposoby dbania o urodę i powodzenie u chłopców, zarówno te magiczne, jak i zupełnie racjonalne. Poznajemy sposoby oznaczania domu, w którym znajdowała się panna na wydaniu oraz sankcje społeczne stosowane wobec panien "ociągających się z zamążpójściem". Kolejny etap życia kobiety wiejskiej wiąże się z rolą matki, żony i gospodyni. Obowiązki kobiety w tym okresie najtrafniej określa zdanie: "kobieta powinna pracować i rodzić dzieci".
Kolejna część wystawy przybliża okres ciąży, porodu i połogu, wprowadzając jednocześnie problem tabu, związanego z okresową nieczystością kobiety. W tej części ekspozycji znajdują się sprzęty i przedmioty "magiczne" związane z w/w okresami. Przedstawiony został w tym kontekście również kobiecy zawód "babki" – wiejskiej akuszerki, oraz problem (już w okresie dwudziestolecia międzywojennego) jej konkurencji z zawodową położną,.
Możemy zobaczyć w tym miejscu przedmioty "pierwszej potrzeby" przeznaczone dla niemowląt oraz posłuchać ludowych kołysanek. Po urodzeniu dziecka powrót kobiety do zwykłych obowiązków odbywał się poprzez rytuał kościelny zwany "wywodem". Na wystawie pokazano przedmioty potrzebne do jego "odprawienia". Kobieca codzienność, czynności związane z prowadzeniem domu zostały pokazane w zaaranżowanych fragmentach wnętrz chłopskich chałup: z przełomu XIX i XX w. oraz – dla kontrastu – z lat 60 – tych XX w.
Zgromadzono na ekspozycji sprzęty domowe związane
z kobiecymi pracami tj. : pieczenie chleba, przetwórstwo mleka (wyrób sera, masła), obróbka lnu, a także utrzymaniem czystości i estetyki otoczenia. Pokazane sprzęty są w różnym stopniu technicznie zaawansowane (od kijanki do pralki "Frani") co ma uzmysłowić widzowi fakt przemian polskiej wsi i docierania do niej nowoczesności. Podobnie, wystrój wnętrz z dwóch różnych okresów historycznych świadczy o zmianach w poziomie życia wiejskiej rodziny.
Zderzanie się tradycji z nowoczesnością mają unaocznić również plansze, na których obok tradycyjnych ludowych sposobów na gospodarskie, babskie problemy zamieszczone zostały wycinki z prasy wiejskiej i kobiecej, pochodzącej już z końca XIX w., z poradami adresowanymi do kobiet. Część "gospodarska" wystawy została dodatkowo wzbogacona prezentacją multimedialną obrazującą zadania wiejskich kobiet.
Są to fragmenty polskich filmów, zdjęcia ze zbiorów MKL w Kolbuszowej i ME w Rzeszowie, a także wybrane fragmenty, udostępnionego przez Stowarzyszenie Rozwoju Kultury Ludowej Ziemi Jasielskiej w Trzcinicy filmu "Ocalić od zapomnienia. Zwyczaje i tradycje jasielskiej wsi w XX w."
Przemiany polskiej wsi nie byłyby możliwe bez działania organizacji, stowarzyszeń chłopskich, oświaty ludowej, u boku których powstawały podobne, zrzeszające kobiety wiejskie. W ostatniej części wystawy zaprezentowano fotografie archiwalne i pamiątki dokumentujące działalność Szkoły Gospodyń Wiejskich w Albigowej, Kół Gospodyń Wiejskich z okolic Łańcuta i Jasła, Stowarzyszenia Młodzieży Żeńskiej, Żeńskich oddziałów OSP "Samarytanek" oraz fotografie świadczące o udziale kobiet wiejskich w ruchu ludowym i walce o wolność.
Zapraszamy do zwiedzania wystawy:
wt. – czw. godz.: 9-15, pt. godz.: 9-17, niedz. godz.: 9-15
Ceny biletów:
ulgowy – 4 zł, normalny – 6 zł, przewodnik – 25 zł