Katolickie Stowarzyszenia Civitas Christiana w Kielcach po raz 43. zorganizowało Konkurs Współczesnej Ludowej Sztuki Religijnej. Tematem przewodnim konkursu ogłoszonym w roku jubileuszowym, upamiętniającym 1050 rocznicę chrztu, były chrześcijańskie tradycje w Polsce.
Osiągnięcia XLIII konkursu współczesnej ludowej sztuki religijnej są skromniejsze niż w latach ubiegłych. Do oceny przedstawiono 137 praz z zakresu rzeźby w drewnie, malarstwa i ceramiki figuralnej.
– „Najpełniej zaprezentowali swoją twórczość rzeźbiarze. Są wśród prac dzieła indywidualne, zrodzone z potrzeby twórczej wypowiedzi, jak i wzorce dobrze znane z ikonografii chrześcijańskiej, utrwalone w plastyce ludowej przez kilka pokoleń świątkarzy. Tematem przewodnim konkursu ogłoszonego w roku jubileuszowym, upamiętniającym 1050 rocznicę chrztu, były chrześcijańskie tradycje w Polsce” – informują Organizatorzy.
Jury konkursu obradowało w składzie: Maria Rumin – historyk sztuki, przewodnicząca Komisji, Halina Mielicka Pawłowska – historyk sztuki, Nina Skotnicka – etnograf, kustosz Muzeum Narodowego w Kielcach, Tadeusz Kantor – Przewodniczący Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana w Kielcach, Jan Niedbał – artysta rzeźbiarz, ks. Zygmunt Nocoń – historyk sztuki, Anna Błachucka – członek zarządu Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana w Kielcach.
W tegorocznej edycji konkursu, podobnie jak w latach ubiegłych, wyróżniają się prace Grzegorza Króla z Końskich. Wśród licznych jego realizacji znalazły się zarówno przedstawienia zaczerpnięte z żywotów świętych, jak i plastyczne interpretacje scen biblijnych. W grupie prac inspirowanych Biblią znane ujęcia ikonograficzne stanowią punkt wyjścia dla twórczej wyobraźni tego artysty. Potwierdzają to m.in. kompozycje Odpoczynek świętej Rodziny podczas ucieczki do Egiptu, Adam i Ewa czy monumentalny krzyż zbudowany z kilkunastu osobnych scen upamiętniających postaci i wydarzenia istotne dla ugruntowania chrześcijaństwa w Polsce. Odmienną poetyką zwraca uwagę płaskorzeźba Na Gromniczną, ciekawa w zamyśle i swojska w odbiorze.
Krzyż 1050 -lecie Chrztu Polski, wyk. Grzegorz Król
Bogactwo wątków tematycznych i dużą ilość prac przedstawił także Zbigniew Łabuda z Kielc. Rzeźbiarskim opracowaniem wyróżnia się wyobrażenie Matki Boskiej Krużlowej; subtelny wizerunek pięknej Madonny otoczony został owalnym nimbem, na którym umieścił artysta siedem sylwetek adorujących ją aniołków. Wśród pozostałych prac tego wykonawcy dominuje plejada polskich świętych z nieodłącznymi atrybutami. Wysmakowaną polichromią i dosłownością przekazu wzrusza przedstawienie biblijnego Jonasza w ciele wieloryba. Wysoką ocenę Komisji zyskały prace Dionizego Purty z Białegostoku – płaskorzeźbione kompozycje o ciepłym, miękkim modelunku i bogatej narracji, którą ożywia wielobarwna polichromia wypełniająca każdą wolna przestrzeń.
Wyjątkowe walory plastyczne i kompozycyjne zdaniem jurorów posiada opowieść o świętym Idzi. Do nurtu ludowej sztuki świadomie i konsekwentnie nawiązuje wierny kieleckim konkursom emerytowany lekarz, Jan Domińczyk z Kielc, wyróżniony nagrodą za kompozycję i malarskość sceny przedstawiającej Pogrzeb oraz rzeźbiarskie walory Piety.
Bardzo skromnie w tegorocznym konkursie zostało zaprezentowane malarstwo. Najwyżej ocenione zostały obrazy Damiana Rebelskiego z Bydgoszczy. Wszystkie prace tego autora, ściśle związane z tematem chrztu, cechuje mocno uproszczony rysunek obwiedziony konturem i wypełniony czystymi, soczystymi barwami. Dosłowność przekazu i szczerość przeżycia, łączy tę twórczość z kręgiem sztuki naiwnej.
Bogate zasoby gliny i jej plastyczne walory sprawiły, że rzeźba ceramiczna – do dzisiaj żywotna dziedzina ludowej wytwórczości – w naszym regionie osiągnęła bardzo wysoki poziom. Tradycyjne zdobnictwo wykorzystuje różne zabarwienia surowca i naturalne walory szkliwa utrzymanego w różnych odcieniach żółci, zieleni i brązów. Zdobienie ceramiki w inny sposób przeczy tradycji i nie znajduje uzasadnienia.
Szopka, wyk. Czesław Seweryński
Wśród prac ceramicznych znalazły się rzeźby Elżbiety Klimczak z Obic, Czesława Seweryńskiego z Odrowąża, Henryka Rokity z Rędocina oraz najwyżej ocenione prace Władysława Berusa z Mroczkowa, a wśród nich oryginalnie opracowana Ostatnia Wieczerza oraz pełna ekspresji Pieta. Ciało Chrystusa jest w tej kompozycji znacznie powiększone, a cała uwaga oglądającego skupia się na umęczonym, martwym obliczu Zbawiciela. Rzeźbą w glinie zajmuje się najmłodsza z twórczyń Weronika Skóra, wnuczka Elżbiety Klimczak. Wykonane przez nią prace zyskały pozytywną opinię Komisji Artystycznej, która gorąco zachęca do kontynuowania rodzinnych i lokalnych tradycji ludowego rękodzieła.
Nagrody i wyróżnienia w XLIII Konkursie Współczesnej Ludowej Sztuki Religijnej – Kielce 2016
Nagroda Katolickiego Stowarzyszenia Civitas Christiana w Kielcach – Zbigniew Łabuda za zestaw rzeźb
I nagroda – Grzegorz Król z zestaw rzeźb
II nagroda – Dionizy Purta za zestaw rzeźb, Damian Rebelski za zestaw obrazów, Władysław Berus za zestaw rzeźb
III nagroda – Jan Domińczyk za malarskość i formę plastyczną sceny przedstawiającej pogrzeb, Elżbieta Klimczak za zestaw ceramiki, Czesław Seweryński za zestaw ceramiki
Wyróżnienia
Andrzej Kozłowski za ciekawą kompozycję rzeźby “Gospodarskie powitanie”
Henryk Rokita – za zestaw ceramik z uwagą na walory plastyczne kapliczki
* Foto: Organizatorzy (zdjęcie na górze: Jonasz, wyk. Zbigniew Łabuda)
Źródło: Na podstawie przesłanej informacji Komisji Artystycznej i Organizatorów.