W piątek 30 listopada w Muzeum Etnograficznym w Toruniu odbędzie się wernisaż nowej wystawy czasowej – „Macierzyństwo od początku i bez końca. Antropologiczna opowieść”. Podczas wernisażu usłyszymy ludowe kołysanki wykonywane na żywo. Wstęp na wydarzenie jest wolny.
Wystawa „Macierzyństwo od początku i bez końca. Antropologiczna opowieść” w sposób wieloaspektowy podejmuje zagadnienie rodzicielstwa. Prezentowany zbiór sztuki ludowej i nieprofesjonalnej ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Toruniu oraz sztuki współczesnej z uznanych kolekcji muzealnych i prywatnych, ma na celu ukazanie kulturowych zmian zachodzących w ujęciu tego tematu i przedstawienie go w szerokim kontekście społecznym.
To spojrzenie dopełniają takie obiekty i nośniki jak fotografia, film, plakat, rejestracje teatralne, blogi internetowe, poradniki dla matek, wywiady, pamiątki prywatne. Ekspozycja będzie miejscem dyskursu na temat ideału matki, archetypów Ewy i Maryi (w tym fenomenu kultu maryjnego w Polsce), a także przemian ról społecznych warunkowanych płcią oraz biologicznego aspektu macierzyństwa wraz z ukazaniem codzienności matek. Ekspozycja jest pierwszą realizacją tematu macierzyństwa z użyciem tak różnorodnych środków i w tak wielowątkowy sposób w polskim wystawiennictwie etnograficznym.
Nadrzędną formą i nośnikami prezentacji tematu, są obiekty z kręgu sztuki ludowej i nieprofesjonalnej, tak chętnie eksponujące wzory ikonografii chrześcijańskiej (Hodegetria, Eleusa, wizerunki Świętej Rodziny oraz patronów). Zostały one zestawione ze współczesnym spojrzeniem z
perspektywy artystycznej reprezentowanym m.in. przez takie artystki jak Zofia Kulik, Ewa Beata Białecka, Monika Zielińska, Katarzyna Hołda, Katarzyna Górna, Elżbieta Jarosińska, Małgorzata Markiewicz, Marta Deskur. Prezentowana ikonografia z kręgu sztuki ludowej i nieprofesjonalnej oraz sztuki współczesnej obrazuje historyczne zmiany zachodzące w ujęciu tego motywu. Wprowadzenie dodatkowych nośników takich jak – film, wywiady terenowe, blogi internetowe, memy, poradniki dla kobiet, komiks itd. wraz z komentarzem kuratorskim mają na celu ukazanie macierzyństwa w jak najszerszym kontekście społecznym.
Rodząca MariaMadonna z płaszczem opieki, z cyklu Madonny, Katarzyna Hołda, 2012, akryl, płótno, 80 x 80 cm, „Wiacek Collection”
Narracja wystawy rozpoczyna się od prezentacji archetypu „Pramatki”, wyjaśnia źródło wizerunku, symbolikę i kult Matki Ziemi. Zestawione tutaj zostają ze sobą biblijna Ewa z fenomenem kultu Matki Boskiej. W drugiej części zatytułowanej Piękno ideału ukazane zostaną wizerunki Madonn
wraz z Matkami-Bohaterkami i nieodłącznym w tym zestawie ideałem Matki Polki. Trzecia część Rodzicielka będzie skupiała się na kobiecie/matce, płodności kobiet, przemianie ról społecznych warunkowanych płcią. Czwarta część to fizjologiczny aspekt macierzyństwa – dzieła sztuki przybliżą
nam fizyczność kobiet w ciąży, wyeksponowany zostanie brzuch, poród oraz mleko matki. Piąta część zajmuje się zagadnieniem straty – chrześcijański wizerunek „Piety” zostanie skonfrontowany z problematyką bezpłodności oraz poronień. Szósta część Dzień Matki skupi się na codzienności
kobiet wychowujących dziecko – będzie to opowieść o więzi i miłości, oraz opiece, poświęceniu i trudach i blaskach macierzyństwa. Aby „przerwać” sielankową i wyidealizowaną wizję macierzyństwa na wystawie będzie również poruszone zagadnienie „antywzorca?” – np. motyw macochy lub
współczesne zachowania kobiet-matek, które spotykają się z krytyką społeczną.
Wystawa nie odpowiada na pytanie, czym jest i czym staje się macierzyństwo na fali przemian mentalności i światopoglądu na przestrzeni dziejów, ale ma za zadanie zadać to pytanie każdemu widzowi z osobna. Nie porządkuje tego zagadnienia, które jest bliskie każdemu z nas, ale poprzez różnorodność formy i bogactwo motywów stara się inspirować i intrygować.
Tekst: Kurator wystawy Aleksandra Jarysz
Wernisaż wystawy 30 listopada, godz. 17.00
Wystawę można zwiedzać do 26.05.2019
Kuratorka i autorka scenariusza: Aleksandra Jarysz
Oprawa plastyczna: Barbara Górka
Współpraca: Joanna Sójka