„Walory kulturowe ziemi częstochowskiej – obrzędowość doroczna, strój ludowy, tradycyjna zabudowa” to nowa publikacja popularnonaukowa autorstwa dra Roberta Garstki i Aleksandra Lysko wydana przez Instytut im. Wojciecha Korfantego w ramach badawczego projektu etnograficznego „Ziemia częstochowska – obrzędowość doroczna oraz tradycyjna zabudowa”, dofinansowanego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Projekt jest odpowiedzią na potrzebę gruntownego pogłębienia i usystematyzowania badań na temat tego regionu w granicach czterech powiatów: częstochowskiego, kłobuckiego, myszkowskiego i zawierciańskiego.
W wielu miejscowościach tych powiatów nadal kultywowane są dawne tradycje i zwyczaje np. nabożeństwa majowe przy kapliczkach, procesje na poświęcenie pól, tworzenie zielnych bukietów i wianków, zwyczaje ostatkowe misie i cyganki. Unikatowymi zwyczajami w skali całego województwa śląskiego są m.in. stawianie ziela w Ślęzanach, misinki w Zarębicach, turki – straże grobowe z Koziegłówek. Na badanym obszarze zachowały się także liczne przykłady dawnej wiejskiej zabudowy oraz pozostałości młynów, kuźni i spichlerzy.
Publikacja książkowa oraz towarzysząca jej wystawa, pełnią rolę przewodnika i albumu. Kolejny raz autorzy postawili na bogatą dokumentację zdjęciową, stanowiącą ważny element terenowych badań. W sposób przystępny ukazali bogactwo tej części województwa śląskiego, zwracając uwagę na tradycyjną zabudowę, małą architekturę sakralną, zabytkowe nagrobki, miejsca kultu religijnego, strój ludowy, plastykę obrzędową oraz doroczne zwyczaje i obrzędy. Wśród tych ostatnich znalazły się również lokalne, dotąd szerzej nie opisane, a przez to praktycznie nieznane, jak np.: strzelanie z kalafiorków w Kruszynie, układanie kwietnych dywanów na uroczystość Bożego Ciała w Janowie i Pabianicach oraz zdobienie przydrożnych krzyży palmami wielkanocnymi we wsi Kuźnica Nowa. Zarejestrowano także wydarzenia odbywające się w trudnym czasie pandemii covid-19, a także te
odnoszące się do zbrojnej agresji na Ukrainę.
Publikację można otrzymać nieodpłatnie kontaktując się Instytutem im. Wojciecha Korfantego w Katowicach, ul. Teatralna 4.