arch. Dział Etnografii Muzeum Podlaskiego
Dział Etnografii Muzeum Podlaskiego od 2009 r. realizuje projekt „Wycinanka podlaska. Papier w kulturze ludowej”. W ramach projektu przygotowano wystawy udostępniane w szkołach oraz wiejskich i gminnych ośrodkach kultury na terenie powiatów Bielsk Podlaski i Hajnówka. Pomysłodawcy mają nadzieję, że dzięki temu projektowi kontynuowana będzie tradycja wycinankarska w tym regionie.
Wycinanka należy do charakterystycznych wytworów polskiej sztuki ludowej, a szczytowy okres jej rozwoju przypada na ostatnie dziesięciolecia XIX i początek XX wieku. Stała się ona najtańszą formą dekoracji wykonanej najczęściej we własnym zakresie na wsi, a w wielu regionach centralnej i wschodniej Polski była też umiejętnością powszechną.
Dział Etnografii Muzeum Podlaskiego realizuje od 2009 r. projekt „WYCINANKA PODLASKA. PAPIER W TRADYCYJNEJ KULTURZE LUDOWEJ.”, który obejmuje mało znane tradycje wycinanki określanej w literaturze przedmiotu „podlaską”. W przeszłości różne formy wycinanek występowały na terenie całego Podlasia. Obecnie obszar zainteresowania zjawiskiem ograniczony został do powiatu hajnowskiego oraz wschodniej części powiatu bielskiego zamieszkałych w większości przez wyznawców prawosławia i pokrywającym się ze współczesnym zasięgiem występowania wycinanki dekorującej gwiazdy kolędniczej.
Wycinanka podlaska z okolic Bielska Podlaskiego i Hajnówki praktycznie służyła tylko lokalnej społeczności. Rozwijała się autentycznie w swoich środowiskach lokalnych i poddawana była ocenie miejscowej społeczności. Sztuka utalentowanych wycinankarzy praktycznie nie trafiła do miasta i nie znalazła nowego, miejskiego odbiorcy. To ją wyróżnia wśród wielu znanych ośrodków wycinankarskich w kraju tworzących na potrzeby i pod gusty, nowego, miejskiego odbiorcy.
Dział Etnografii realizując program „Wycinanka podlaska. Papier w kulturze ludowej” w ramach realizowanego projektu przygotował dwa zestawy wystaw oświatowych, które są udostępniane w szkołach oraz wiejskich i gminnych ośrodkach kultury na terenie powiatów Bielsk Podlaski i Hajnówka, popularyzujące dotychczasowy dorobek lokalnej wycinanki. Realizowany program oraz wystawy powstały przy wsparciu finansowym Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Część ilustracyjna wystawy wzbogacona została fotografiami zabytków oraz zdjęciami pochodzącymi z badań terenowych, które obecnie znajdują się w zbiorach Instytutu Sztuki PAN w Warszawie, Muzeum Etnograficznego w Krakowie, Muzeum EtnograficzneWycinanka podlaska z okolic Bielska Podlaskiego i Hajnówkigo w Toruniu, Muzeum Kultury Białoruskiej w Hajnówce i Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.
Wystawa prezentuje zachowane przykłady tradycji wycinankarskiej. Mamy nadzieję, że zachęci Państwa do poznania lokalnych tradycji, jak też pozwoli odnaleźć wiejskich specjalistów, z pomocą których według miejscowych wzorów kontynuowana będzie tradycja wycinankarska.
Wystawę "Wycinanka podlaska z okolic Bielska Podlaskiego i Hajnówki" można oglądać do końca stycznia w Galerii im. Tamary Sołoniewicz w Narewce.
Źródło: www.wrotapodlasia.pl