„Powrót śpiewaków” – to tegoroczne hasło wznowionego po dwuletniej przerwie lubelskiego festiwalu. Podczas Najstarszych Pieśni Europy zaprezentują się śpiewacy związani z Fundacją Muzyka Kresów. W programie, koncerty oraz noce tańca. Patronat medialny KulturaLudowa.pl
Odchodzą w niebyt polskie tradycje śpiewacze tworzone przez setki lat w lokalnych wspólnotach tradycyjnych. Przyczyn jest wiele: przemiany cywilizacyjne, zmienne mody i preferencje estetyczne, negatywne stereotypy zniekształcające obraz kultury tradycyjnej. Wreszcie – niewielka liczba kontynuatorów pochodzących ze środowisk wiejskich, gdzie przez wieki przekaz tradycji, wiedzy, obyczajów odbywał się bezpośrednio z pokolenia na pokolenie.
Archiwa etnograficzne i muzykologiczne, m.in. w Instytucie Sztuki PAN W Warszawie i na UMCS w Lublinie, zawierają kilkadziesiąt tysięcy pieśni. Czy jest jeszcze miejsce dla tych pieśni w dzisiejszej wyobraźni zbiorowej Polaków? Czy istnieje szansa na ocalenie od zapomnienia tych cennych świadectw kultury niematerialnej? Czy współczesny człowiek, wychowywany w innym kodzie kulturowym, potrafi odczytać etyczne i ontologiczne przesłania sprzed setek czy tysięcy lat? Jaki ma sens śpiewanie pieśni, których funkcja była ściśle określona, które były częścią wielkiego porządku lokalnych kultur tradycyjnych? Czy podzielamy jeszcze wiarę Adama Mickiewicza, w to, że pieśń ujdzie cało?
Takie pytania stawiamy od 1999 roku, od początków Międzynarodowego Festiwalu Najstarsze Pieśni Europy. Festiwal był częścią dużego, całorocznego programu Fundacji Muzyka Kresów, obok Letnich Szkół, cykli warsztatów głosowych w dużych miastach Polski, konferencji i prezentacji. Celem tych wszystkich działań była rewitalizacja wiejskich tradycji śpiewaczych.
Z grona kilkuset osób związanych z programem Fundacji wybranych zostało kilkanaście, pochodzących z różnych stron Polski. Stworzyli oni Zespół Międzynarodowej Szkoły Muzyki Tradycyjnej. Zespół w latach 1999-2003 intensywnie pracował nad technikami śpiewu, brał udział w badaniach terenowych, spotykał się z autentycznymi śpiewakami i muzykantami, organizował konferencje naukowe, koncertował i nagrywał albumy. Jednak te aktywności powoli wygasały, członkowie zespołu kończyli studia, podejmowali stałe prace, zakładali rodziny. Wkrótce wokół sióstr Anastazji i Zofii Bernad powstał drugi składu Zespołu.
Monika Mamińska z uczennicami, fot. organizatorzy
To naturalne rozstanie okazało się niemal dla każdego twórcy z pierwszego składu jednoczesnym otwarciem nowego etapu w ich indywidualnej drodze w stronę kultury tradycyjnej. W ciągu kilkunastu lat powstały wokół tych osób środowiska, organizacje, które realizowały już własne, wieloletnie i często międzynarodowe programy skierowane w stronę kultury tradycyjnej. Dzięki ich działalności muzyka tradycyjna w warunkach miejskich zaczęła tworzyć wspólnoty, ujawniać talenty, uwalniać energię i artykułować indywidualną ekspresję.
Tegoroczna edycja festiwalu nosi tytuł Powrót śpiewaków i jest poświęcona tym artystom. Z dużą przyjemnością zapraszamy na ich koncerty. Uczuciu radości, że ten swego rodzaju eksperyment kulturowej transplantacji się udał, towarzyszy świadomość, że to na nich teraz spoczywa misja przekazywania wartości zapisanych w kulturze tradycyjnej. Życzymy by odkrywała ona to, co w nich i ich uczniach najlepsze. Łącząc to co było, z tym co nadchodzi.
Monika Mamińska, Jan Bernad
PROGRAM
1 grudnia 2017 (piątek)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur/ Sala Operowa / CSK
Koncert Klaudii Niemkiewicz z zespołem w składzie:
Łukasz Dippel, Joanna Górska, Gutek Zegier
Koncert Marcina Lićwinki z towarzyszeniem Grzegorza Jurgucia
Koncert Moniki Mamińskiej z zespołem w składzie:
Marianna Bartnik, Joanna Belzyt, Magdalena Jakubowska, Gabriela Jaskuła, Renata Krawczyk, Anna Szymańska
godz. 21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA – tradycyjne tańce litewskie, Zespół DUJA (Wilno)
2 grudnia 2017 (sobota)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur / Sala Operowa / CSK
Koncert Joanny Gancarczyk z zespołem w składzie:
Agata Butwiłowska, Marta Domachowska, Katarzyna Rosik, Maria Stępień
Koncert Agnieszki Szokaluk-Gorczycy z zespołem w składzie:
Anna Psuty-Zając, Zofia Szyrajew, Agata Turczyn
Koncert Jagny Knittel z zespołem w składzie:
Julita Charytoniuk, Joanna Gancarczyk, Joanna Górska, Ewa Grochowska, Justyna Piernik
Koncert Anny Psuty-Zając z zespołem w składzie:
Agnieszka Szokaluk-Gorczyca, Zofia Szyrajew
Koncert Zofii Szyrajew z zespołem w składzie:
Anna Psuty-Zając, Agnieszka Szokaluk-Gorczyca
Koncert Joanny Górskiej z zespołem w składzie:
Ewa Grochowska, Anna Jakowska, Jagna Knittel, Klaudia Niemkiewicz, Justyna Piernik, Anna Psuty-Zając, Cezary Szymański, Zofia Szyrajew
godz.21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA – tradycyjne tańce białoruskie, kapela Alesia Łosia (Mińsk)
3 grudnia 2017 (niedziela)
godz. 17.00 Centrum Spotkania Kultur/ Sala Operowa / CSK
Koncert Anastazji Bernad solo
Koncert Olgi Chojak solo
Koncert Justyny Piernik z zespołem w składzie:
Joanna Górska, Ewa Grochowska, Anna Jakowska, Jagna Knittel, Cezary Szymański, Maciej Żurek
Koncert Macieja Żurka z zespołem w składzie:
Robert Burdalski, Antek Hasso, Marek Szwajkowski
godz.21.00 foyer Sali Operowej / CSK
NOC TAŃCA – tradycyjne tańce ukraińskie i polskie: zespół US Orchestra (Kijów), kapela Macieja Żurka (Olsztyn)
Festiwal organizowano w ramach obchodów Jubileuszu 700-lecia nadania praw miejskich Lublinowi. Projekt dofinansowano ze środków Instytutu Muzyki i Tańca w ramach programu Muzyka i taniec – Interwencje 2017.
Wstęp wolny na wszystkie wydarzenia.
Więcej o festiwalu:
www.npe-festiwal.pl, www.facebook.com/Najstarsze-Pieśni-Europy
* Zdjęcie na górze: Fragment tegorocznego plakatu, fot. organizatorzy