Pierwsze efekty projektu „Postscriptum dźwiękowe. Nowe oblicze archiwalnych filmów” zostały udostępnione na muzealnym kanale YouTube. „Wyrób fajek i dzwonków pasterskich na Podhalu”, „Plecionkarstwo z wikliny” czy „Ligawka” to filmy tworzące muzealne archiwalia, obecnie zdigitalizowane, udźwiękowione i opatrzone komentarzem. Pokazują dawne rzemiosła zarejestrowane w drugiej połowie XX w. przez etnografów z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie.
Playlista projektu w kanale YouTube zawiera 6 materiałów filmowych, a kolejne 12 filmów zostanie opublikowanych do końca 2024 r. W ramach projektu odbędą się także edukacyjne warsztaty filmowe w miejscowościach, gdzie powstały dawne nagrania.
W ramach projektu „Postscriptum dźwiękowe. Nowe oblicze archiwalnych filmów” 18 niemych filmów zarejestrowanych w połowie XX wieku na taśmie światłoczułej 16 mm przez dwóch muzealników, Krzysztofa Chojnackiego oraz Piotra Szackiego, zostanie zdigitalizowanych do jakości 2k, czyli do maksymalnej rozdzielczości, którą można uzyskać z tego rodzaju materiału. Wszystkie zostaną udźwiękowione poprzez dodanie odgłosów pracy narzędzi i tła, a dwanaście z nich zostanie opatrzonych komentarzem lektorskim.
Najważniejsze cele projektu to zachowanie filmów w bezpiecznej wersji cyfrowej oraz szerokie udostępnienie treści zapisanych na archiwalnych taśmach zaznacza Mariusz Raniszewski, koordynator projektu w PME w Warszawie.
Wysokiej jakości obraz i dodany dźwięk umożliwiają zrozumienie pracy rzemieślnika przedstawionej w filmie, tj. całego procesu produkcyjnego i technologii wytwórstwa osobom spoza specjalistycznego grona, a komentarze lektorskie dodatkowo dają szansę poznać osobistą historię, biografię konkretnego człowieka. Zależało nam, aby w szerokim zakresie poszerzyć dostępność tej wiedzy, stąd filmy tłumaczone są na Polski Język Migowy i opatrzone napisami oraz audiodeskrypcją.
Ekipa filmowa podczas realizacji filmu, Chałupki, fot U Bojar (Gmachowska) 1970
Partycypacyjny charakter nadają projektowi warsztaty skierowane do młodzieży realizowane w miejscowościach, gdzie archiwalne filmy zostały zarejestrowane. Spotkania organizowane są we współpracy z lokalnymi muzeami, ośrodkami kultury i stowarzyszeniami. Ich celem jest uwrażliwienie młodych ludzi na wartość dokumentacji codziennych zwyczajów, które mogą zarejestrować wokół siebie zwykłym smartfonem, a tym samym przyczynić się do zachowania niematerialnego dziedzictwa swojego regionu. W tym roku warsztaty filmowe odbędą się w Żołyni (woj. podkarpackie), Sejnach, Sokółce (woj. podlaskie), Nowym, Motarzynie (woj. pomorskie) i Brudzeniu Dużym (woj. mazowieckie).
„Postscriptum dźwiękowe” jest czwartym projektem PME, który prezentuje lokalnym społecznościom ich niematerialne dziedzictwo kulturowe zarejestrowane przez etnografów. To wyraz społecznego zaangażowania Muzeum, które uwzględnia perspektywę społeczności oraz twórców, których praktyki były i są poddawane badaniom etnograficznym.
Link: Playlista „Postscriptum” YouTube.
Projekt „Postscriptum dźwiękowe. Nowe oblicze archiwalnych filmów” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury państwowego funduszu celowego w ramach programu Kultura cyfrowa oraz ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego.
* Zdjęcie główne: Wyrób ligawy, Łempice, Fot. P. Szacki, 1982, Arch. PME N. 2142_1 (29)