„Muzyka najbliższa ziemi…”. Wydawnictwo jubileuszowe Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu

Album „Muzyka najbliższa ziemi…” wydany został z okazji 50-lecia Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, który swój jubileusz obchodził w roku 2016. Okazałe wydawnictwo liczące ponad 300 stron, oprócz tekstów opisujących i analizujących fenomen festiwalu zawiera wspomnienia oraz bogatą dokumentację fotograficzną z lat 1970-2016.

„W 2016 roku, tradycyjnie w Kazimierzu nad Wisłą, odbył się kolejny – już pięćdziesiąty Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych. Przygotowana z okazji tego zacnego jubileuszu niniejsza publikacja ma za zadanie nie tylko uświetnić ten niezwykle kulturowo istotny fakt, ale przede wszystkim całościowo scharakteryzować, ocenić i udokumentować możliwie pełną historię jego funkcjonowania. Dotyczy to zarówno prezentowanego tam repertuaru, ale i tworzących go ludzi: ludowych wykonawców (muzyków i śpiewaków) oraz organizatorów i współorganizatorów. Ten doroczny Festiwal jest przecież powszechnie traktowany jako najważniejsze święto polskiego folkloru. Jego realizacja przekształciła się w prawdziwie szeroki rych kulturalny. Jest też uznanym wzorotwórczym działaniem na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i promocji kultury ludowej w czasach współczesnych” – pisze o wydawnictwie przewodniczący Jury Festiwalu prof. Jan Adamowski.

Publikację opracował zespół pod redakcją Jana Adamowskiego i Andrzeja Sara. Skład zespołu: Jan Adamowski, Anna Kistelska, Paweł Onochin, Andrzej Sar, Beata Urniaż-Księska. Wydawcą jest organizator Festiwalu Wojewódzki Ośrodek Kultury w Lublinie. Wydawnictwo zrealizowano w ramach projektu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego przy wsparciu Samorządu Województwa Lubelskiego.

Do książki dołączone są dwie płyty z muzyką instrumentalną oraz pieśniami w wykonaniu laureatów kolejnych edycji Festiwalu. Ważnym elementem publikacji są reprodukcje festiwalowych plakatów autorstwa Adama Kiliana, któremu poświęcony jest również jeden z rozdziałów. Profesor Adam Kilian od początku związany z Festiwalem zmarł w roku jubileuszowym.

Warto również wspomnieć, że jest to drugie wydawnictwo dokumentujące w formie fotografii i wspomnień Festiwal. Pierwszy album „Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym, 1967-1987” pod redakcją Elżbiety Sendejewicz został wydany w 1989 roku.

Od redakcji

50 lat Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu to czas najbardziej dynamicznych zmian społeczno-kulturowych w Polsce. Transformacja ustrojowa i ekonomiczna wywarła znaczący wpływ postrzeganie i miejsce folkloru w społeczeństwie. W części tekstowej jubileuszowej pozycji wydawniczej staramy się przybliżyć Państwu, w jaki sposób regulaminowo i organizacyjnie Festiwal dopasował się zmieniającej się rzeczywistości i oczekiwań odbiorców, nie zatracając jednocześnie idei ocalenia dla potomnych tradycyjnej muzyki i śpiewu. Przedstawiamy zarys ruchu festiwalowego w Polsce i pobudzenie świadomości potrzeby ochrony kultury ludowej. Prezentujemy analizę i ocenę repertuaru prezentowanego na scenie w warstwie słownej i muzycznej, a także funkcje jakie Festiwal pełnił dla polskiego społeczeństwa i kultury. Wreszcie przybliżamy festiwalową rzeczywistość na przestrzeni minionych lat przywołaną we wspomnieniach osób, które blisko związane z Festiwalem organizacyjnie i funkcyjnie dostrzegają wyjątkowość tego dorocznego święta folkloru.

Przez pół wieku estrada festiwalowa gościła wielu znakomitych artystów. W części fotograficznej, podzielonej na dekady, staraliśmy się zamieścić jak najwięcej sylwetek laureatów. Wielu z nich po najwyższą nagrodę – Basztę sięgało parokrotnie. Prezentujemy mistrzów. Wśród nich są i tacy, którzy przekazując wiedzę następcom, wychowali kolejne pokolenia znakomitych muzyków i pieśniarzy. Przedstawiamy uczestników wydarzeń towarzyszących Festiwalowi – Targów Sztuki Ludowej, widowisk obrzędowych, konkursów tematycznych, zabaw ludowych – wydarzeń zamkniętych w przestrzeni kazimierskiego Dużego i Małego Rynku, tych odległych w czasie i tych współczesnych, odbywających się w ramach Klubu Festiwalowego. Dobór fotografii podyktowany był także chęcią przedstawienia wykonawców reprezentujących wszystkie regiony etniczne kraju. Chociaż to trudne i w pełni niemożliwe, staraliśmy się oddać niepowtarzalny klimat zabawy i koloryt radosnego, wspólnotowego przeżywania festiwalowego święta. W ciągu pięćdziesięciu lat wielu wykonawców już od nas odeszło. Pragniemy oddać Im hołd, a także podziękować tym artystom, pasjonatom, instruktorom i mecenasom kultury, którzy utrwalając tradycje własnych regionów przyczyniają się do zachowania trwałości kultury ludowej.

Spis treści:

Od redakcji

Andrzej Sar – O genezie i historii Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą.

Piotr Dahlig – Półwiecze słowa śpiewanego i nuty granej w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą a postepy wiedzy o folklorze i tradycyjnych kulturach muzycznych

Jerzy Bartmiński – O tekstach pieśni – na estradzie i nie tylko

Jan Adamowski – Społeczne i kulturowe funkcje Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą.

Paweł Onochin – Targi Sztuki Ludowej w Kazimierzu Dolnym

WSPOMNIENIA

Maria Baliszewska – 50 lat Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu z perspektywy radiowca

Elżbieta Sendejewicz – Szukanie formy

Helena Weremczuk – Złote Gody

Janina Biegalska – Festiwal bliski sercu

Maria Brzezińska – Pół serio – pół żartem

Andrzej Sar – Profesor Adam Kilian

DOKUMENTACJA FOTOGRAFICZNA

Lata 1970-1979
Lata 1980-1989
Lata 1990-1999
Lata 2000-2009
Lata 2010-2015

JUBILEUSZ 50-LECIA OFKiŚL 2016

Wykaz Laureatów

Resume. 50 Years of the National Festival of Folk Bands and Singers in Kazimierz Dolny

Spis zawartości płyt

 

* Zdjęcie na górze: „Muzyka najbliższa ziemi…”. 50 lat Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą, fot. Krzysztof Butryn