Muzeum Etnograficzne im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie zakończyło projekt „Międzypokoleniowa sztafeta folkowa. Badania terenowe”. Efektem prac jest wydawnictwo DVD i strona internetowa zawierająca współczesne i archiwalne materiały z badań terenowych m.in. prowadzonych przez Franciszka Kotulę.
W dniu 9 grudnia br. o godz. 13.00, w Budynku Wojewódzkiego Domu Kultury w Rzeszowie odbyła się konferencja zamykająca projekt „Międzypokoleniowa sztafeta folkowa. Badania terenowe” realizowany przez Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie (Oddział Muzeum Okręgowego).
Konferencję rozpoczął prof. Zbigniew Przerembski (Uniwersytet Wrocławski), który prelekcją nt. dwoistości egzystencji wiejskich muzykantów nadał klimat spotkaniu. Bezpośrednim nawiązaniem do tematyki konferencji było wystąpienie dra Jacka Jackowskiego (Państwowa Akademia Nauk w Warszawie), który przybliżył historię badań fonograficznych i filmowych w Polsce w zakresie dokumentacji folkloru muzycznego.
„Konferencja stanowiła integralną część ww. projektu, którego głównym celem było przeprowadzenie badań z zakresu folkloru muzycznego, będącym nawiązaniem do spuścizny w zakresie dokumentacji fonograficznej folkloru Rzeszowszczyzny Franciszka Kotuli” – regionalisty i założyciela naszego Muzeum – mówi Emilia Jakubiec – Lis, autorka i koordynatorka projektu.
dr Jacek Jackowski, IS PAN Warszawa, fot. Muzeum Etnograficzne w Rzeszowie
Zakresem badań objęto przemiany w obrzędowości weselnej, tj., przemiany dokonujące się w obrębie repertuaru muzycznego oraz składu kapel i orkiestr weselnych z zaakcentowaniem ich współczesnej roli i znaczenia dla kierunków rozwoju muzyki terenów wiejskich, jak również zjawiska reinterpretacji folkloru muzycznego.
Wydawnictwo, film i strona www
W ramach zadania przygotowane zostało dwupłytowe wydawnictwo audio wraz krótkim komentarzem do projektu. Płyta CD zawiera przykładowe materiały archiwalne z badań terenowych, tj. pliki dźwiękowe ścieżek melodycznych, fragmenty wywiadów terenowych, fotografie z obozów naukowo-badawczych prowadzonych przez Franciszka Kotulę w latach 60-tych i 70-ych.
„Podczas badań zwróciliśmy także uwagę na przekaz międzypokoleniowy w zakresie tradycji obrzędowej oraz tradycji wykonywania instrumentów ludowych na terenie Podkarpacia. Temu ostatniemu zagadnieniu poświęcony został zrealizowany w ramach projektu film „Zapisane w terenie…”, którego premiera odbyła się podczas konferencji” – wyjaśnia Emilia Jakubiec – Lis.
Wybrany materiał znajduje się także na stronie Internetowej dedykowanej zadaniu.
W zakładce „Międzypokoleniowa sztafeta folkowa. Badania terenowe” Muzeum udostępniło materiały z przeprowadzonych badań terenowych oraz materiały archiwalne dotyczące folkloru muzycznego Podkarpacia zgromadzone podczas 30. obozów badawczych zorganizowanych w latach 1964-1979r .
Na stronie zamieszczono również fotografie wraz z opisem instrumentów znajdujących się w zbiorach Muzeum.
„Muzykanty” Franciszka Kotuli
Długoletnia praca Franciszka Kotuli w zakresie dokumentowania kultury ludowej dała podstawy nie tylko dla utworzenia Muzeum w Rzeszowie, ale także licznym publikacjom. Jedną z nich jest “kultowa” już, obecnie unikatowa i poszukiwana rynku księgarskim książka „Muzykanty” wydana przez LSW w 1979 r. będąca owocem długoletnich prac autora w terenie.
Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie poświęciło sporo uwagi tej pozycji wydawniczej. Na stronie projektu w zakładce Franciszek Kotula „Muzykanty” zamieszczono książkę w formie e-booka. Odsłuchać można również fragmenty audio – książkę czyta – Andrzej Piecuch, aktor Teatru “Maska” w Rzeszowie.
Ponadto udostępnione zostały wybrane materiały ze zbiorów archiwalnych Muzeum, a wśród nich fragmenty pamiętników muzykanckich spisanych przez samych muzykantów wiejskich na prośbę Franciszka Kotuli, bądź przez bliskich członków ich rodzin, które później stały się kanwą książki „Muzykanty”.
“Muzykancki pamiętnik” Jana Bojdy z Zalesia, fot. www.msf.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl
„Wśród materiałów publikujemy również wybrany przykład korespondencji Franciszka Kotuli z prof. Józefem Bursztą i prof. Heleną Kapełuś zawierającą opinię i sugestię dotyczące przygotowywanej przez niego publikacji „Muzykantów” – dodaje koordynatorka projektu.
Spotkanie podsumowujące projekt było doskonałą okazją do zaprezentowania kierunków działań podejmowanych przez wybrane instytucje kultury Podkarpacia prowadzone w zakresie ochrony i upowszechniania folkloru. Swoje działa zaprezentowali m.in. Pani Katarzyna Trojanowska z Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej oraz Pan Paweł Fiejdasz z Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza w Krośnie.
Na zakończenie konferencji wystąpił folkowy zespół muzyczny, który wykonał utwory inspirowane folklorem muzycznym pogranicza polsko-ukraińskiego.
Projekt realizowany był przy wsparciu środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Program: Dziedzictwo Kulturowe, Priorytet: Kultura Ludowa i Tradycyjna.
Patronat medialny: KulturaLudowa.pl
Strona projektu: www.msf.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl
* Zdjęcie na górze: Dokumentacja muzyki ludowej, F. Kotula, Glowienka, 1964, fot. www.msf.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl