4 grudnia 2009 roku w Ośrodku Konferencyjnym KARWAN Muzeum Zamkowego w Malborku odbędzie się konferencja "Zachować podcień. Zapisane w pamięci i krajobrazie", podczas której prezentowane będą m. in. wyniki naszych już dwuletnich badań terenowych, prowadzonych przez studentów na terenie Wielkich Żuław Malborskich.
W lipcu 2009 roku na terenie Wielkich Żuław Malborskich realizowany był projekt Zachować podcień. Interdyscyplinarne Warsztaty Żuławskie (badania etnologiczno-architektoniczne). W projekcie udział brało 20 studentów architektury z Gdańska oraz etnologii z Poznania. W tym samym czasie w Malborku realizowane były praktyki terenowe, w których uczestniczyło 15 studentów etnologii z Cieszyna.
Dlaczego przyjechaliśmy na Żuławy? Bo jest tutaj pięknie i trochę tajemniczo, bo zachował się fascynujący krajobraz kulturowy, bo mieszkańcy Żuław są gościnni i chętni do podzielenia się swoimi historiami rodzinnymi. Tak jak kiedyś na Żuławy przybywali mieszkańcy pochodzący z krajów Europy Zachodniej i Wschodniej, tak i grupa studentów przyjechała z całej Polski, by odkrywać Żuławy i dokumentować lokalne historie.
Tytuł naszej konferencji Zachować podcień to metafora na to, co zasługuje na ocalenie od zapomnienia i na przekazanie następnym pokoleniom. Warto chronić unikatowy krajobraz kulturowy – zielone pola poprzecinane siecią kanałów, aleje drzew wyznaczających drogi, układy urbanistyczne wsi, ryglowe i drewniane domy z misternymi zdobieniami, pozostałe jeszcze w wielu gospodarstwach stare narzędzia i sprzęty.
Na ocalenie zasługują również lokalne historie o tym, jak przybywali osadnicy, jak odnajdywali się w nowych warunkach, jak uczyli się gospodarzyć na żyznych ziemiach, jak w podzięce za szczęśliwe ocalenie stawiali kapliczki troskliwie pielęgnowane do dzisiaj.
Te historie zapisane w ludzkiej pamięci i na starych fotografiach są świadectwem trudnych dziejów regionu. Różnorodność krajobrazowa i społeczna pokazuje, że największym bogactwem Żuław jest wielokulturowość, i że wciąż skrywa w sobie wiele tajemnic i historii, których część podczas konferencji zamierzamy opowiedzieć.
Program konferencji:
09.00-09.15
otwarcie konferencji i powitanie gości
09.15-09.30
J. Borucka (PG Gdańsk), A. W. Brzezińska (UAM Poznań), Zapisane w krajobrazie i pamięci.
09.30-09.45
M. Knut, M. Mleczko (PG Gdańsk), Zachować podcień – Nowa Cerkiew, Gniazdowo, Pręgowo Żuławskie.
09.45-10.00
P. Baranowska, A. Frydrycka (UAM Poznań), "Zapuszczone korzenie" – czyli autochtoni na Żuławach Malborskich.
10.00-10.15
Z. Łaga, A. Żur (UŚ Cieszyn) Oswajanie krajobrazu kulturowego Żuław Malborskich przez osadników po 1945 roku. Analiza wybranych przykładów
10.15-10.30
A. Wilde, Ż. Nowodworska (PG Gdańsk), Zachować podcień – Parszewo, Lubieszewo, Starynia.
10.30-10.45
M. Jaworska, I. Kujawa (UAM Poznań), Żuławy – przestrzeń pisana dziejami.
10.45-11.00
przerwa
11.00-11.15
M. Szadokierska, A. Drapała, M. Kleczyk (PG Gdańsk), Zachować podcień – Kościeleczki, Tuja, Laski, Dębina.
11.15-11.30
K. Rybarczyk (UAM Poznań), Krzyże i kapliczki przydrożne jako wyróżnik tożsamości kulturowej mieszkańców Żuław.
11.30-11.45
B. Jesionowski (Muzeum Zamkowe w Malborku), Podcień jako obiekt badań konserwatorskich?
11.45-12.00
D. Tusiński (UŚ Cieszyn), Wartościowanie przestrzeni miejskiej na przykładzie Malborka
12.00-12.15
M. Olczak, A. Kondratowicz, A. Łopacka (PG Gdańsk), Zachować podcień – Nowy Staw.
12.15-12.30
B. Stańda, (UAM Poznań), Nowy Staw w oczach jego mieszkańców.
12.30-14.00
przerwa obiadowa
14.00-14.15
K. Piętowska, A. Łopacka, K. Krause (PG Gdańsk), Zachować podcień – Boręty, Pordenowo, Palczewo.
14.15-14.30
M. Różańska (UAM Poznań), Turystyka kulturowa na Żuławach, w perspektywie antropologicznej.
14.30-14.45
A. Drożdż (UŚ Cieszyn), Produkt regionalny jako element kształtowania żuławskiej tożsamości regionalnej.
14.45-15.00
M. Grosicka (Starostwo Powiatowe w Malborku), Promocja Żuław Malborskich
15.00-15.15
Przerwa
15.15-15.30
M. Olczak, A. Kondratowicz (PG Gdańsk), Zachować podcień – Lasowice Wielkie, Lichnowy.
15.30-15.45
J. Poczobut (PG Gdańsk), Kilka słów o zagrodzie żuławskiej.
15.45-16.00
B. Lipińska (PG Gdańsk), "Archeologia" krajobrazu Żuław.
16.00-16.30
podsumowanie i zakończenie konferencji
Organizatorzy:
Starostwo
Powiatowe w Malborku, Muzeum Zamkowe w Malborku, Wydział Architektury
Politechniki Gdańskiej,Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM
w Poznaniu, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŚ w Cieszynie.