Celem wystawy "Jak to ze lnem było", której tytuł nawiązuje do pełnej uroku, baśniowej opowieści o lnie Marii Konopnickiej, jest zaprezentowanie ludowego tkactwa. Zachodzące przemiany cywilizacyjne sprawiły, że rękodzieło to, stanowiące do niedawna bardzo istotny element codziennego życia wsi, odchodzi w zapomnienie.
Len należy do najstarszych roślin uprawianych przez człowieka. Przez wieki dostarczał cennego surowca używanego nie tylko do wyrobu tkanin przeznaczonych na odzież i bieliznę, ale też do wyplatania sieci czy skręcania powrozów. Uprawa i obróbka lnu była procesem długotrwałym i wymagającym dużego wysiłku.
Tkactwo, które jest końcowym etapem obróbki włókna, towarzyszyło człowiekowi niemal od początków jego egzystencji. Było to do niedawna zajęcie powszechne, którego arkana przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie. Co ciekawe, istota procesu splatania pozostawała niezmienna przez wieki.
W polskiej tradycji len spełniał również ważną rolę w życiu społecznym wsi i w ludowej obrzędowości. W długie jesienne i zimowe wieczory kobiety i dziewczęta zbierały się w izbie czeladnej we dworze lub w chatach na tzw. "prządki". Pracę urozmaicano śpiewami, opowieściami, baśniami. "Prządki" nabierały charakteru spotkania towarzyskiego integrującego mieszkańców wsi.
Wystawa prezentuje proces powstawania lnianego płótna od momentu posiania ziarna, poprzez uprawę i zbiór, następujące potem etapy obróbki włókna, przędzenia, tkania po uzyskanie niezbędnej w każdym gospodarstwie tkaniny.
Obrazują to zgromadzone na wystawie tradycyjne narzędzia do obróbki włókna lnianego – kołowrotki, wrzeciona, przęślice, klocki do drukowania tkanin, pięknie zdobione deseczki tkackie, będące formą podarunku starającego się o względy dziewczyny chłopca, a także surowiec lniany na wszystkich etapach produkcji i wyroby z lnu – obrusy, narzuty, ręczniki o różnorodnych motywach zdobniczych, odzież. Ekspozycję wzbogacają fotografie ilustrujące poszczególne etapy powstawania płótna.
Ścieżka edukacyjna, przeznaczona dla młodego odbiorcy, nawiązująca do utworu Marii Konopnickiej, połączona została z elementami pouczającej zabawy. Jej celem jest zachęcenie dzieci do przeczytania tej ciekawej lektury.
W czasie trwania wystawy organizowane będą pokazy tkania z możliwością czynnego w nich udziału osób zainteresowanych.
Oddział Etnografii – Spichlerz Opacki
ul Cystersów 19, Gdańsk-Oliwa
Wystawa czynna:
4 kwietnia – 10 września 2009 r.
wtorek – piątek 9.00-16.00
sobota, niedziela 10.00-17.00
Wernisaż: 3 kwietnia 2009, godz. 14.00