Projekt Weekend Otwartych Pracowni ma na celu promocję i popularyzację zjawisk, tj. rzemiosł oraz twórców wpisanych na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W tym roku w dniach 16 i 17 września będzie można zwiedzić pracownie w Cieszynie, Stryszawie i Taciszowie.
Realizowane w tym roku po raz pierwszy wydarzenie, w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa, cyklicznej imprezy koordynowanej przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, pozwoli uczestnikom zapoznać się z miejscem, charakterem pracy, a przede wszystkim ludźmi, których wiedza i umiejętności osiągnęły mistrzowski poziom, niestety w czasach masowej produkcji są niemal zapomniane.
Inicjatywa ma charakter otwarty i nieodpłatny, a u jej podstaw leży chęć przybliżenia i upowszechniania idei ochrony dziedzictwa niematerialnego. Projekt stanowi wynik wdrażanej od 2011 roku Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 roku.
Pracownia Pana Jerzego Wałgi w Cieszynie (Rusznikarstwo artystyczne i historyczne – wyroby według tradycyjnej szkoły cieszyńskie)
Pracownia Pana Jerzego Wałgi w Cieszynie, fot. www.facebook.com/weekendotwartychpracowni
Odwiedzający dowiedzą się na czym polegają umiejętności szyftarskie, a także poznają dawne rękodzielnicze techniki obróbki metalu. W ramach wydarzenia zwiedzą również założoną z inicjatywy twórcy Izbę Cieszyńskich Mistrzów, prezentującą sylwetki wybitnych rzemieślników regionu. Rusznikarstwo artystyczne i historyczne stanowi istotną część kultury artystycznej Śląska Cieszyńskiego, a bogate tradycje związane z tym rzemiosłem wpisują te rzadko spotykane już dziś umiejętności w poczet najważniejszych dokonań w tym regionie.
Tradycje wyrobu broni w cieszyńskim mają swe korzenie w drugiej połowie XVI stulecia, a kunszt z jakim broń ta była wykonywana, przyniósł rozgłos miejscowym rzemieślnikom nawet poza granicami ówczesnej Europy. Tutejsi rusznikarze wyspecjalizowali się w wyrobie małokalibrowej strzelby myśliwskiej tzw. ptaszniczki, która służyła do polowań na ptaki siedzące. W zależności od bogactwa inkrustowanych powierzchni, czas wykonania jednego egzemplarza broni wynosi około 3-4 miesięcy,
przy pracy ok. 4 godzin dziennie.
Każdy element cieszynki pan Jerzy wykonuje własnoręcznie, z wyjątkiem luf, które od zawsze były zamawiane w odlewniach metali.
Pracownię będzie można zwiedzać w dniach 16 i 17 września w godz. 10.00-15.00. Warsztat mieści się przy ul. Stary Targ 2 w Cieszynie. Wstęp wolny.
Beskidzkie Centrum Zabawki (Zabawkarstwo żywiecko-suskie )
Beskidzkie Centrum Zabawki, fot. www.facebook.com/weekendotwartychpracowni
Odwiedzający zwiedzą z przewodnikiem stałą wystawę ludowych zabawek, żywiecko-suskiego zabawkarstwa, a także Park Drewnianej Zabawki Ludowej. W trakcie oprowadzania zostanie wyświetlony film, uczestnicy dowiedzą się jak powstają charakterystyczne ptaszki i koniki. Dodatkowo istnieje możliwość skorzystania z warsztatów w cenie 7 zł./os., obejmujących malowanie koników oraz ptaszków. Pierwsze wzmianki dotyczące zabawkarstwa na terenie leżącym między Żywcem a Suchą Beskidzką pojawiły się w XVIII wieku.
Jednak dopiero w połowie XIX w. zabawkarstwo zaczęło intensywnie rozwijać się. Chociaż zabawki były produktem ubocznym przy wyrobie różnych przedmiotów z drewna, ich sprzedaż przynosiła dochód, a po pewnym czasie zabawkarstwo stało się samodzielną działalnością rzemieślniczą.
Wśród najstarszych wzorów, znanych jeszcze przed I wojną światową należy wymienić bryczki z konikami zwane „karetkami”, kołyski zwane „kolybkami”, grzechotki zwane „scyrkowkami” oraz taczki. Od początku XX w. popularne stały się także ptaszki wykonywane w Stryszawie. Najpopularniejsze z nich to tzw. „rajskie ptaszki”, czyli ptaszki bardzo kolorowe, których nie odnajdziemy w przyrodzie. Właśnie
takimi małymi ptaszkami w Stryszawie dekorowano i dekoruje się do dzisiaj choinki bożonarodzeniowe.
Serdecznie zapraszamy!
Beskidzkie Centrum Zabawki będzie dla Państwa otwarte bezpłatnie w weekend 16 i 17 września w godz. 9.00-16.00. Adres: Stryszawa 740, 34-205 Stryszawa, woj. małopolskie.
Ludwisarnia Felczyśnkich w Taciszowie (Tradycyjna technika ludwisarska stosowana w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie)
Ludwisarnia Felczyśnkich w Taciszowie, fot. www.facebook.com/weekendotwartychpracowni
Ludwisarnia Felczyńskich znajduje się w Taciszowie koło Gliwic. Zwiedzający poznają ukształtowany ostatecznie w epoce renesansu proces produkcji dzwonów oraz historię rodziny, która odlewa je nieprzerwanie od 1808 roku. Dowiedzą się czym jest dzwon fałszywy, jak wykonuje się bogate zdobienia oraz dlaczego ludwisarze latem pracują o świcie. Tradycyjna technika ludwisarska stosowana w ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie nie została w kręgu rodzinnym w żaden sposób zapisana. Wiedza oraz umiejętności nauczane są zawsze przez starszego z rodu, przekazywane ustnie oraz w praktyce.
Obecnie wykonawcą dzwonów jest Pan Zbigniew Felczyński, czynny ludwisarz, nauczony techniki przez swojego ojca. Ludwisarze z Taciszowa są szczególnie dumni z wykonania dwóch historycznych dzwonów: potężnego instrumentu noszącego dwa imiona Ignacy-Józef, wykonanego w 1929 r. na wystawę krajową w Poznaniu, a także z ozdobionego, płaskorzeźbami wykonanymi przez Xawerego Dunikowskiego dzwonu wysłanego w 1939 r. na wystawę światową w Nowym Jorku.
Zwiedzanie Ludwisarni Felczyśnkich w Taciszowie odbędzie w dwóch turach, o godz. 11.00 oraz 13.00 w dniu 16 września. Zapisy pod adresem: amucha@nid.pl
Szczegóły na stronie www.edd.nid.pl
Źródło: Agata Mucha – Oddział Terenowy NID w Katowicach