Muzeum Etnograficzne w Toruniu wydało płytę DVD poświęconą zwyczajom zapustnym. Przedstawia ona kujawski obrzęd „chodzenia z kozą”, który jest fenomenem kulturowym nie tylko w skali województwa, ale i całej Polski. Bezpłatne egzemplarze wydawnictwa otrzymać można w Muzeum.
Płyta jest pierwszą z planowanej serii poświęconej najciekawszym zjawiskom z zakresu dziedzictwa niematerialnego w naszych regionach, sfinansowaną przez Województwo Kujawsko-Pomorskie. Została stworzona z myślą o szkołach, bibliotekach, domach kultury i wszystkich, którzy interesują się dziedzictwem niematerialnym. Jest doskonałym źródłem informacji na temat zapustnego obrzędu, nadal bardzo popularnego na Kujawach. Poprzez opisy, archiwalne i współczesne fotografie oraz filmy przybliża wywodzący się z czasów pogańskich zwyczaj kolędowania przebierańców z maszkarami zwierzęcymi. Wykorzystane w prezentacji materiały pochodzą nie tylko z toruńskiego Muzeum, ale z Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku oraz zbiorów prywatnych.
Na Kujawach cały zwyczaj wędrowania po wsi pochodu przebierańców nazywa się do dziś „chodzeniem z kozą”, chociaż w pochodzie, oprócz najważniejszej kozy, idą również inne maszkary: koń – symbol odwagi, bocian – zapowiadający wiosnę oraz niedźwiedź – kojarzący się z wielką siłą. W grupach zapustnych chodzą także przebierańcy w strojach diabłów, śmierci, Cyganów, Żydów, kominiarzy, nowożeńców. Stroje zapustnych kolędników stają się coraz bardziej dekoracyjne i kolorowe, a współczesne niedźwiedzie już nie budzą lęku, lecz przypominają wielkie, pluszowe przytulanki. Pochody przebierańców były i są na gorąco improwizowane. Zachowanie zapustników polega głównie na tańcu, śpiewie, zaczepianiu przechodniów, zatrzymywaniu samochodów. Kolędnicy zachodzą na podwórza, wciągają do zabawy domowników. W zamian za odwiedziny dostają pieniądze, jajka, owoce, są częstowani pączkami i wódką. Współcześnie nikt z uczestników zapustnych korowodów nie pamięta o ich magicznym znaczeniu. Teraz jest to tylko żywiołowa, wesoła zabawa.
Osoby i instytucje, które chciałyby wykorzystać płytę (dostępną w języku polskim lub angielskim) w celach edukacyjnych i popularyzatorskich mogą otrzymać ją bezpłatnie. Płyty osobiście odbierać można od 13 lutego 2017 r. w sekretariacie Muzeum Etnograficznego w Toruniu w godz. 8.00-16.00 (tel. 56 622 36 49, e-mail: kontakt@etnomuzeum.pl). Liczba wydawnictw jest ograniczona.
Informacje o publikacji:
Koncepcja płyty, tekst, wybór zdjęć: Hanna M. Łopatyńska (MET)
Współpraca: Krystyna Pawłowska (MZKiD)
Redakcja: Hubert Czachowski
Opracowanie graficzne: Wojciech Kiwi Jaruszewski
Realizacja: Przemek Bielawowski
Montaż filmów: Jakub Kopczyński
Fotografie i filmy z archiwum Muzeum Etnograficznego im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu (MET) i Muzeum Ziemi Kujawskiej i Dobrzyńskiej we Włocławku (MZKiD)
Wydawca:
Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu
ul. Wały gen. Sikorskiego 19
87-100 Toruń
www.etnomuzeum.pl
Publikacja sfinansowana przez Województwo Kujawsko-Pomorskie.
Źródło: materiał nadesłany