Już po raz czterdziesty dziewiąty Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” trafi do artystów tworzących w dziedzinach muzyki i tańca, sztuk plastycznych, rękodzieła i pisarstwa ludowego. Wyróżnienia otrzymają także etnografowie i folkloryści oraz organizacje dokumentujące i upowszechniające kulturę tradycyjną. Uroczysta gala odbędzie się we wrześniu na Zamku Królewskim w Warszawie.
Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce przyznawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w siedmiu kategoriach.
Laureatami 49. edycji Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” zostali:
- w kategorii I dla twórców z dziedziny plastyki i folkloru muzyczno-tanecznego:
Anna Dunat – śpiewaczka i gawędziarka promująca tradycje Górali Żywieckich. Ważnym aspektem jej
działalności jest przekaz pokoleniowy, który realizuje poprzez dzielenie się wiedzą, jak również kształcenie umiejętności w zakresie archaicznego śpiewu – młodych adeptów oraz wielbicieli muzyki
tradycyjnej. (Pewel Wielka, woj. śląskie, Żywiecczyzna),
Grażyna i Tadeusz Kruczyńscy – wykonawcy zabawek ceramicznych: ptaszków, okaryn. Organizatorzy warsztatów wykonywania zabawek glinianych (Żywiec, woj. śląskie, Żywiecczyzna),
Helena Napierała – śpiewaczka, kontynuatorka śpiewu monodycznego i wielogłosowego, założycielka zespołu „Wigranie”, popularyzatorka regionalnej gwary, tradycji i kultury (Stary Folwark, woj. podlaskie, Suwalszczyzna),
Halina Pajka – wycinankarka, mistrzyni plastyki obrzędowej. Należy do grona najwybitniejszych twórczyń ludowych z Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Zajmuje się haftem kurpiowskim, tkactwem, wykonuje pisanki, palmy, bukiety z papieru oraz kierce. Promotorka tradycji i kultury kurpiowskiej (Kadzidło, woj. mazowieckie, Kurpie),
Stanisława Ewa Skowysz-Mucha – pisankarka, prowadzi Muzeum Lipskiej Pisanki, założycielka Stowarzyszenia Miłośników Lipskiej Pisanki i Tradycji, organizatorka warsztatów tradycyjnego pisankarstwa (Lipsk, woj. podlaskie, Podlasie),
- w kategorii II dla Mistrza tradycji:
Anna Chuda – śpiewaczka ludowa, tancerka i gawędziarka z Biskupizny. Niezwykle zaangażowana w
projekty edukacyjne. Prowadzi warsztaty śpiewacze, udziela konsultacji młodszym artystom ludowym. (Posadowo, woj. wielkopolskie, Biskupizna),
- w kategorii III dla twórców za pisarstwo ludowe:
Barbara Kryszczuk – poetka i prozatorka. W jej twórczości dominują tematy związane z kulturą
ludową i religijną. W utworach prozatorskich, które wyróżnia silna wspomnieniowość, opisuje wiejskie tradycje, obrzędy i realia życia chłopskiego (Turkowice, woj. lubelskie, Ziemia Hrubieszowska),
- w kategorii IV dla badaczy, naukowców i animatorów:
Donat Niewiadomski – historyk literatury, folklorysta, regionalista, animator kultury, ekspert i
autorytet w dziedzinie literatury ludowej. Jego dorobek naukowy przyczynił się do ochrony i
popularyzacji autorskiej literatury ludowej (Lublin, woj. lubelskie),
Elżbieta Piskorz-Branekova – etnografka, specjalistka od polskich strojów ludowych oraz haftu
tradycyjnego, kolekcjonerka. Prowadzi działalność badawczą i wydawniczą w zakresie strojów
tradycyjnych. Twórczyni kolekcji stroju europejskiego oraz kolekcji bałkańskiej w Państwowym
Muzeum Etnograficznym w Warszawie (Warszawa, woj. mazowieckie),
- w kategorii V dla kapel ludowych:
Kapela Ludowa z Gniewczyny Łańcuckiej – jedna z nielicznych tradycyjnych kapel ludowych muzykujących w regionie przeworskim. Funkcjonuje od 1993 r. w składzie instrumentalnym lub z
udziałem solistów. Chroni i popularyzuje materialne i niematerialne dziedzictwo kulturowe (Gniewczyna Łańcucka, woj. podkarpackie, Podkarpacie),
- w kategorii VI dla zespołów folklorystycznych:
Góralski Teatr Pieśni „Dunawiec” – funkcjonuje od 1984 r. Składa się z potomków polskich
reemigrantów z Bukowiny – górali czadeckich, którzy przybyli na Dolny Śląsk w 1947 r. Należy do
nielicznych w regionie grup, które oprócz gwar, obrzędów oraz imponującego repertuaru dawnych
pieśni, zachowały tradycyjne stroje odświętne (Zbylutów, woj. dolnośląskie, Dolny Śląsk),
Zespół Regionalny „Wilamowice” – założony w 1948 r. Wilamowianie są potomkami XIII-wiecznych osadników Zachodniej Europy. Zespół ma charakter wielopokoleniowy. W jego repertuarze znajdują się tańce i pieśni śpiewane w Wilamowicach, z licznymi wpływami z innych regionów Polski i Europy (Wilamowice, woj. śląskie, Ziemia Oświęcimska),
- w kategorii VII dla instytucji i organizacji zasłużonych w opiece i upowszechnianiu kultury
ludowej:
Gminny Ośrodek Kultury w Podegrodziu – realizuje misję ochrony pokoleniowego przekazu i
popularyzacji dziedzictwa kulturowego regionu Lachów Sądeckich i Podegrodzkich. Od 1976 r.
prowadzi wielowymiarową edukację regionalną (Podegrodzie, woj. małopolskie, Lachy Podegrodzkie),
Muzeum Lubuskie im. Jana Dekerta w Gorzowie Wielkopolskim – prowadzi działalność w czterech filiach w zakresie gromadzenia zbiorów, upowszechniania dziedzictwa kulturowego. Jest
współorganizatorem Konkursu Pisanek im. Michała Kowalskiego (Gorzów Wielkopolski, woj. lubuskie,
Ziemia Lubuska).
Po raz kolejny w ramach Nagrody im. Oskara Kolberga przyznana zostanie także nagroda specjalna
dla wyjątkowego ucznia wskazanego przez Mistrza Tradycji. W tym roku wyróżnienie otrzyma Maria
Polowczyk.
Uroczysta gala wręczenia nagród odbędzie na Zamku Królewskim w Warszawie 12 września 2024 roku. Wszyscy laureaci otrzymają Medale im. Oskara Kolberga projektu Anny Jarnuszkiewicz, a nponadto pamiątkowe dyplomy oraz nagrody finansowe ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Zgodnie z kilkuletnią już tradycją, zespół Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca odwiedzi wszystkich
laureatów w regionach, z których pochodzą, w miejscach ich działań twórczych. Ze spotkań powstaną materiały audiowizualne, które zostaną zaprezentowane podczas gali. Zachęcamy do śledzenia mediów społecznościowych NIMiT, w których będziemy relacjonować te wyjątkowe spotkania z twórcami ludowymi.
Organizatorem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Konkurs oraz gala realizowane są przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca
we współpracy z Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu i jego oddziałem – Muzeum im. Oskara Kolberga w Przysusze. Fundatorami nagród finansowych są Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Samorząd Województwa Mazowieckiego.
Nagroda im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” to najstarsze i najważniejsze wyróżnienie w dziedzinie kultury tradycyjnej w Polsce ustanowione w 1974 roku.
Jej patronem jest Oskar Kolberg (1814-1890), polski etnograf, folklorysta i kompozytor. Więcej informacji o nagrodzie oraz jej dotychczasowych laureatach z lat 1974–2023 można znaleźć na stronach nimit.pl oraz www.nagrodakolberg.pl.