W tym roku mija 100 lat od urodzin słynnego polskiego poety ludowego, klasyka poezji chłopskiej Jana Pocka. 2017 – rok Jana Pocka na Lubelszczyźnie to wspólna inicjatywa Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego w Lublinie. W programie obchodów m.in. konferencja naukowa, druk wydawnictw, telewizyjna emisja filmu „Z pola” ukazującego postać poety oraz kolejna edycja Ogólnopolskiego Literackiego Konkursu im. Jana Pocka.
2017 – rok Jana Pocka na Lubelszczyźnie to wspólna inicjatywa Stowarzyszenia Twórców Ludowych i Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej im. H. Łopacińskiego, przy patronacie i wsparciu: Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie, Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego, Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Lubelskiej, Urzędu Gminy w Markuszowie, Sołectwa wsi Kaleń, Polskiej Sekcji Międzynarodowej Organizacji Sztuki Ludowej, Muzeum Czechowicza, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Ludowej Spółdzielni Wydawniczej, Telewizji Polskiej Oddział Terenowy w Lublinie, Polskiego Radia w Lublinie, szkoły Podstawowej im. J. Pocka w Markuszowie, Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej im. Wincentego Pola w Lublinie.
Wspólnie postanowiliśmy przypomnieć i przybliżyć nie tylko mieszkańcom Lubelszczyzny tego wyjątkowego poetę.
Jan Pocek – poeta pochodzący z Kalenia gm. Markuszów, jest ikoną kultury polskiej, uznawany powszechnie za klasyka poezji chłopskiej. Jego poezja to życie, życie w pigułce. Wartością najwyższą są dla poety z Kalenia patriotyzm, wolność, godność, szczęście i radość osobista.
A tak w 1983 r. w „Nowej Wsi” w artykule „Jan z Kalenia” redaktor Hanna Jaworowska pisze o tym szczególnym Synu Ziemi Lubelskiej:
„Trzeba być w Kaleniu, aby próbować pojąć, jak bardzo ten chłop wyrastał ponad Kaleń, a jednocześnie jak mocno w nim tkwił. Co trzeba nosić w sobie, by pisać wiersze między oborą a stodołą; ciągnąć za pługiem obolałe nogi, czuć smak, powinność, posłannictwo orki, ciągnąć całymi godzinami kosę i nocą przybijać gwiazdy na belce zamiast szukania ukojenia w głębokim śnie?”
Poeta doczekał się za życia, także pośmiertnie, wielu wydań swojej poezji. Najbardziej okazałym jest, wydany odpowiednio w 1980 i 1984 roku tom „Poezje” w opracowaniu prof. Aliny Aleksandrowicz.
Nasze gremium za jeden z podstawowych celów uznało kolejne, trzecie wznowienie tomu „Poezje” Jana Pocka w nakładzie 3000 egzemplarzy w formacie A5 i objętości 580 stron odpowiednio w formie papierowej i cyfrowej, wydanie w formie cyfrowej „Księgi twórczości Jana Pocka”, organizacji w październiku 2017 r. konferencji naukowej „Wartość poezji Jana Pocka”.
Zakładamy, że 2500 egzemplarzy z tej edycji przekażemy nieodpłatnie do bibliotek publicznych, tj. szkolnych, uczelnianych, gminnych w kraju i za granicą, a także do domów polonijnych. Pozostałe egzemplarze rozdzielimy odpowiednio do dyspozycji Marii Pocek, sygnatariuszy tej inicjatywy, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
W cykl naszych inicjatyw wpisują się Coroczny Ogólnopolski Literacki Konkurs im. Jana Pocka i odbyte w dn. 08.11.2015 r. obchody 30 rocznicy nadania Szkole Podstawowej w Markuszowie imienia Jana Pocka.
Wielkim wydarzeniem tej uroczystości była premiera filmu „Z pola”, ukazującego postać Jana Pocka. Film ten wykonany w 1963 r. przez Wiesława Michockiego o czasie projekcji 6,5 min. został w 2015 roku nieodpłatnie zdigitalizowany przez Ośrodek Dokumentacji Zbiorów Programowych Telewizji Polskiej S.A. i TVP Historia.
Film ten ma być emitowany w najbliższych latach przez TVP SA ze względu na jego wartość dokumentalną i poznawczą, a to lokuje go wysoko w dziejach kultury polskiej. W zamyśle inicjatorów tego przedsięwzięcia ma spowodować dalszą popularyzację życia i dorobku artystycznego tego skromnego poety z Kalenia.
Dodajmy, że w maju 1983 r. w dowód uznania i upamiętnienia został odsłonięty w Markuszowie pomnik oracza – poety Jana Pocka, wyrzeźbiony przez innego utalentowanego chłopa z pochodzenia Jarosława Furgałę. Ten pomnik chłopa – poety w dniu odsłonięcia był drugim w skali kraju po Bartoszu Głowackim.
W bryle z szydłowieckiego piaskowca zawiera się prawda zbiorowa, ludowy patriotyzm, wizja ukochanej Ojczyzny, której Pocek czuł się gospodarzem, człowiekiem i obywatelem.
Dla sygnatariuszy, miłośników twórczości Jana Pocka, uczniów Szkoły Podstawowej w Markuszowie im. J. Pocka, istotnym jest, by w roku Jana Pocka po ponad 30 latach niebytu przywrócić do bibliotek publicznych i na półki księgarskie dostępność poezji Jana Pocka, przywrócić pamięć o tym wyjątkowym poecie i spowodować powszechny udział w podejmowaniu stosownych działań instytucji kultury, szkół, uczelni, stowarzyszeń, społeczeństwa.
Sygnatariusze
Szczegółowe informacje o dalszych działaniach, będą sukcesywnie zamieszczane na naszej stronie internetowej.
Jan Pocek, fot. arch STL
JAN POCEK – poeta ludowy urodzony w 1917 r. w Zabłociu k. Markuszowa, pow. Puławy, zmarł w 1971 r. w Kaleniu. Debiutował w „Wiciach” (1935). W czasie okupacji drukował w prasie konspiracyjnej, działał w Związku Pisarzy Polskich i grupie pisarzy ludowych „Wieś Tworząca”. Po wojnie prowadził gospodarstwo rolne we wsi Kaleń, pracował też jako dziennikarz „Gromady – Rolnika Polskiego”. Członek Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich i Klubu Pisarzy Ludowych, członek – założyciel Stowarzyszenia Twórców Ludowych w 1968 r., odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (1969). Jest przede wszystkim autorem wierszy, drukował w prasie codziennej, pismach literackich i w wielu antologiach. Autorskie edycje jego twórczości: Zgrzebne pieśni (1947), Malwy (1963), Wiersze (1973), Poezje (1980), Głosy Ziemi (1981), Poezje wybrane (1988). W roku 1962 nakręcono film o J. Pocku „W polu”. W 1989 r. Józef Zięba opublikował książkę „Jan Pocek 1917 – 1971”. W 1972 r. po raz pierwszy przyznano Nagrodę Artystyczną im. J. Pocka ustanowioną przez „Chłopską Drogę”. W tym też roku STL zaczął organizować dla swoich członków coroczny Konkurs Literacki im. J. Pocka. W 1983 r. w Markuszowie przy głównej ulicy wystawiono pisarzowi pomnik autorstwa Jarosława Furgały – członka STL.
* Zdjęcie na górze: Pomnik Jana Pocka w Markuszowie autorstwa Jarosława Furgały, fot. M. Burek