Z końcem roku Muzeum im. Władysława Orkana w Rabce – Zdroju wydało publikacja naukową pod redakcją dr hab. Marcina Brockiego pt. Tradycyjne rzemiosło i przemysł wiejski Karpat Polskich – perspektywy badawcze, rekonstrukcje, reinterpretacje.
Pozycja zawiera referaty wygłoszone podczas I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt. Tradycyjne rzemiosło i przemysł wiejski Karpat Polskich zorganizowanej w ramach obchodów 80-lecia istnienia Muzeum. Publikacja została wydana w ramach projektu naukowo-badawczego pt. “Współczesne ślady dawnych rzemiosł – niematerialne dziedzictwo Karpat Polskich” dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Zawartość tomu:
Spis treści
Przedmowa
Marcin Brocki, Współczesne formy funkcjonowania „rzemiosła ludowego i przemysłu wiejskiego” – wprowadzenie
WOKÓŁ BADAŃ
Małgorzata Wójtowicz-Wierzbicka, Wokół projektu „Tradycyjne rzemiosło i przemysł wiejski Karpat Polskich”
Małgorzata Jaszczołt, Badania rzemieślników w Karpatach Polskich z perspektywy muzeum w Warszawie. Dokumentacje fotograficzno-filmowe oraz rejestracje projektowe – rys badawczy
Anna Deredas, Etnografki w Karpatach – życie i praca. Kilka słów o tradycyjnym rzemiośle Karpat oraz przemyśle wiejskim w spuściznach naukowych Anny Kowalskiej-Lewickiej oraz Bronisławy Kopczyńskiej-Jaworskiej
Katarzyna Piszczkiewicz, Rzemiosło 2.0
HISTORIE
Barbara Olejarz, Przemysł naftowy – przemysł wiejski. Zaangażowanie chłopów galicyjskich w rozwój górnictwa ropy naftowej na przełomie XIX i XX w.
Łukasz Stachurski, Zróżnicowanie i specjalizacja korporacji rzemieślniczych miasta i jego przedmieść na przykładzie Krosna
Marcin Kowalczyk, Orawskie złoto – płóciennictwo i farbiarstwo na polskiej Orawie
Barbara Rosiek, W świecie drewnianych zabawek ludowych. Żywiecki ośrodek zabawkarski – dawne wyroby i ich wytwórcy
PRZYPADKI LOKALNE
Tobiasz Orzeł, Zagadnienie harmonizacji krajobrazu lokalnego w świetle materiałów terenowych z badań nad budownictwem ludowym we wsiach: Bielanka, Raba Wyżna, Rokiciny Podhalańskie i Sieniawa
Katarzyna Ceklarz, Dawne i współczesne pamiątki „regionalne” na Podtatrzu. Zagadnienie etnodizjanu
Dorota Majerczyk, Tradycyjne rzemiosła w rodzinie Pintscherów (stolarstwo, rzeźba w drewnie)
MUZEALNE REALIZACJE
Magdalena Kroh, Prezentacja rzemiosła w Sądeckim Parku Etnograficznym
Joanna Hołda, Rzemiosło i drobna wytwórczość w kulturze zachodniej Galicji – o pracy nad filmem
Wojciech Śliwiński, Projektowana prezentacja architektury i funkcjonowania zabytkowych obiektów dawnej techniki wiejskiej w Sądeckim Parku Etnograficznym w Nowym Sączu
* * *
„Rzemiosło, w szczególności wiejskie, stało się w ostatnich dwóch dekadach przedmiotem głębokich zainteresowań, bowiem zwrócono uwagę na jego niezwykły indywidualizm w unifikującym się kulturowo świecie. I tak do rangi nieanonimowego rękodzieła zakwalifikowano większość wyrobów rzemieślniczych. Zachwyt nad ich niepowtarzalnością, skierował również uwagę na: osoby uprawiające poszczególne rzemiosła, ich wrażliwość estetyczną i następnie ogromną wiedzę z zakresu stosowanych materiałów, technologii i narzędzi, architekturę pracowni rzemieślniczych w końcu zaś na cały zestaw zabiegów magicznych oraz zjawisk personifikacji i antropomorfizacji towarzyszących procesom wytwórczym. Taki fenomen kultury warty jest zatem nie tylko głębokich studiów i zabiegów dokumentacyjnych, przekładających się również na muzealne ekspozycje pawilonowe lub w muzeach na wolnym powietrzu, ale warty jest również zabiegów rewitalizacyjnych – przywracających ich społeczną użyteczność. Opiniowana książka jest właśnie taką wielowątkową opowieścią…”
fragment recenzji prof. dr hab. Jan Święch
„Prace zgromadzone w opiniowanym tomie zostały napisane w dużej mierze przez osoby pracujące w muzeach od lat, badaczy, którzy zajmują się naukowo wybranymi rzemiosłami. Muzea etnograficzne z natury interesują się rzemiosłem od swych początków. Niektóre z nich realizują nowe projekty badawcze. Już na tej podstawie można mieć zaufanie do prezentowanych tu prac, które są dobrze udokumentowane, wiarygodne i wartościowe. Wszystkie razem dają dość rozległy opis stanu rzemiosła i przemysłu wiejskiego «dawniej» i «dziś» w Karpatach Polskich. Takiej pracy dotąd nie było. Wszystkie zgromadzone tu artykuły opisują rzemiosło w kategoriach wyspecjalizowanej wiedzy i umiejętności, techniki i ogólnej wiedzy potocznej. Jest to przekonywujące…”
fragment recenzji prof. dr hab. Zbigniew Libera