Bernarda Rość jest jedną z najwybitniejszych twórczyń ludowych Podlasia. Od przeszło 50 lat kultywuje rękodzielnicze tradycje tkactwa podwójnego. Najnowsze prace artystki, wykonane w ramach stypendium artystycznego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego będzie można obejrzeć od 9 grudnia w Galerii Spodki Podlaskiego Instytutu Kultury w Białymstoku.
Prace stypendialne Bernardy Rość to cykl tkanin dwuosnowowych o charakterze tematycznym, traktujących o wielokulturowości regionu. Jej tkaniny są artystyczną formą prezentacji dziedzictwa kulturowego regionu i stanowią unikatowy przykład ilustrujący województwo podlaskie jako mozaikę różnorodności kulturowej.
Na wystawie autorka przedstawi różnorodność wielokulturową regionu, sygnalizując na tkaninie historię, zabytki architektury sakralnej i świeckiej, mniejszości etniczne oraz rozwinie przed odbiorcą bogaty wachlarz XVIII – wiecznych wzorów i ornamentów tej wyjątkowej sztuki, jaką jest tkactwo podwójne.
Wełniane dywany komponowane przez Bernardę Rość na czteronicielnicowym warsztacie tkackim techniką podwójną zaliczane są do arcydzieł rękodzieła ludowego. Mistrzostwo wykonania, podparte prawie 50-letnim stażem pracy twórczyni, niezwykła staranność i precyzyjność w rozmieszczeniu poszczególnych elementów sprawiają, że widz staję się niejako uczestnikiem prezentowanych scen. Są to tkane obrazy, które stanowią prawdziwe dzieła sztuki. Jej prace przesiąknięte są regionalną tradycją, w której twórczyni wzrastała.
Ekspozycja prezentuje tkaniny podwójne artystki z jej prywatnych zbiorów oraz ze zbiorów Parku Kulturowego Korycin – Milewszczyzna, dzięki uprzejmości dyrekcji Parku. Bogaty zbiór tkanin podwójnych daje odbiorcom możliwość przeglądu twórczości autorki, pokazuje różnorodność motywów zdobniczych i ornamentów dekoracyjnych, jakie stosuje artystka w kompozycjach dywanów, a także bogactwo rozwiązań kolorystycznych.
Na wystawie zostanie zaprezentowany ludowy strój regionalny z elementami tkaniny dwuosnowowej, zaprojektowany i utkany przez Bernardę Rość. Motyw wzoru tkaczka utkała zgodnie z tradycją i zdobnictwem regionu, zainspirowana tradycyjnym ornamentem tkackim tzw. „rumiankiem” umiejętnie łącząc go z bordiurą z XVIII wieku.
Dywan podwójny, wymiary 210cm x 153 cm, wyk. Bernarda Rość
Bernarda Rość jest niezwykle utytułowaną podlaską tkaczką, obecnie mieszka i tworzy we wsi Szaciłówka, Powiat Sokólski. Jest członkiem Stowarzyszenia Twórców Ludowych od 1986 r. w dziedzinie tkactwa dwuosnowowego i od przeszło 50 lat kultywuje rękodzielnicze tradycje tkactwa podwójnego. Posiada imponujący dorobek twórczy oraz wiele wysokich nagród i wyróżnień w konkursach, a jej prace znalazły trwałe miejsce w zbiorach muzealnych w kraju i za granicą. Już w wieku 30 lat została uhonorowana prestiżową Nagrodą i Stypendium Młodych im. Stanisława Wyspiańskiego w Dziedzinie Twórczości Ludowej, a w roku 2021 została odznaczona Medalem im. Oskara Kolberga “Za zasługi dla kultury ludowej”. Nagroda honoruje całokształt działalności twórczej artystki Bernardy, wyróżnia jej wybitne osiągnięcia na rzecz ocalenia podlaskiej tkaniny dwuosnowowej oraz zachowania podstawowych kanonów sztuki ludowej i za kultywowanie autentycznych wartości kultury regionalnej Podlasia. Twórczyni wielokrotnie była doceniana przez najważniejsze narodowe instytucje kultury w Polsce. Jest wielokrotną laureatką stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego [1988, 2014, 2020, 2022] oraz stypendium artystycznego Marszałka Województwa Podlaskiego [2018].
Twórczyni aktywnie prowadzi warsztaty i pokazy tkania. Pani Bernarda realizowała program kulturalny MKiDN „Mistrz tradycji”, w ramach którego tajniki tej trudnej, misternej i już unikatowej techniki tkackiej przekazała córce Agnieszce Iwanickiej, która z powodzeniem samodzielnie wykonuje tkaninę dwuosnowową i kontynuuje wielopokoleniową rodzinną tradycję.
Tkaniny dwuosnowowe Pani Bernardy są poszukiwane nie tylko w kraju, ale i za granicą, z uwagi na unikalną technikę wykonania i bogactwo treści. Jej dywany zdobią domy koneserów i pasjonatów sztuki ludowej na całym świecie: w Wielkiej Brytanii, Francji, Izraelu, Szwajcarii, Japonii, Kanadzie, USA, Belgii, we Włoszech, Niemczech.
Bernarda Rość w 2022 roku otrzymała stypendium artystyczne Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na realizację rocznego autorskiego programu twórczego „Tkane obrazy Podlasia. Reaktywacja ginącego rzemiosła – ocalić od zapomnienia tkaninę dwuosnowową”.
W ramach stypendium MKiDN artystka zaprojektowała i utkała cykl 4 dużych dywanów dwuosnowowych z owczej naturalnej wełny, na ręcznym, drewnianym, 100-letnim warsztacie tkackim, stosując najstarsze wzornictwo tradycyjne, sięgające ornamentyką XVIII wieku. Autorka wybitnie połączyła dawne formy tkackie – wzory, ornamenty, układy kompozycyjne ze swoimi autorskimi nowoczesnymi wzorami.
Wystawę będzie można oglądać do 30 grudnia br.
Bogusława Depkun