W czwartek 3 marca w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie i Zamku Lipowiec odbyło się uroczyste wręczenia nagród Województwa Małopolskiego w dziedzinie zachowania i ochrony tożsamości lokalnej, dziedzictwa regionalnego oraz opieki nad zabytkami architektury drewnianej przyznanych w latach 2020 i 2021. Symboliczne czeki i dyplomy wręczyli Iwona Gibas z zarządu województwa i radny Rafał Kosowski.
Nagroda Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie ochrony i opieki nad zabytkami architektury drewnianej małopolski
O to prestiżowe wyróżnienie rywalizować mogli po raz 19. gospodarze zabytkowych obiektów drewnianych: kościółków, cerkwi, dworów, czy drewnianych domostw, które dzięki ich troskliwej opiece zostały zrewitalizowane i wpisują się w zbiór najcenniejszych zabytków kultury materialnej w województwie małopolskim.
Tegorocznym laureatem Nagrody Województwa Małopolskiego im. Mariana Korneckiego została Parafia Rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Różańcowej w Przydonicy, do której trafił czek w wysokości 15 tys. zł. Parafia od wielu lat prowadzi kompleksowe prace konserwatorskie w zabytkowym drewnianym kościele. Do tej pory udało się odnowić bryłę architektoniczną budynku, wymieniono poszycie gontowe, wykonano renowacje malowideł ściennych, konserwację obrazów, ołtarza głównego i ambony.
Nasz region szczyci się szczególnym bogactwem drewnianego budownictwa, które niejednokrotnie przetrwało dzięki pieczołowitej opiece potrafiących dostrzec jego wyjątkową wartość i znaczenie dla krajobrazu kulturowego Małopolski. Dzięki nim w pejzażu regionu możemy znaleźć prawdziwe perły, które swoim blaskiem przyciągają zwiedzających
– podkreśla Iwona Gibas z zarządu województwa.
Natomiast wyróżnienia otrzymali: Ośrodek Kultury w Ryglicach, który mieści się w drewnianym spichlerzu dworskim z 1757 roku, stanowiącym część zespołu pałacowo-parkowego oraz Stowarzyszenia Dom pod Jedlami, które dba o powstały w 1897 roku Dom pod Jedlami. Jest uznawany za najlepszą realizację stylu zakopiańskiego, przez co stał się wzorcem dla podhalańskiego budownictwa. Jego projektantem był Stanisław Witkiewicz.
Nagroda Województwa Małopolskiego im. Romana Reinfussa za wybitne i szczególne osiągnięcia w dziedzinie zachowania lokalnej tożsamości kulturalnej w Małopolsce
O tę nagrodę mogli ubiegać się Małopolanie aktywnie działający na rzecz wspierania i zachowania lokalnej tożsamości kulturowej zarówno w ramach działalności zawodowej, jak i pracy społecznej realizowanej w lokalnej społeczności w zakresie m.in.: ochrony lokalnego dziedzictwa kulturowego, ochrony dóbr materialnej i niematerialnej kultury lokalnej i upowszechniania wiedzy o wartości i znaczeniu dziedzictwa kulturowego.
W ramach 10. edycji Nagrody im. Romana Reinfussa Zarząd Województwa Małopolskiego przyznał następujące nagrody:
- I Nagrodę w wysokości 10 tys. zł otrzymała dr Dorota Majerczyk, folkloryska, etnograf i badaczka kultury, prowadząca badania terenowe w regionie Zagórzan. Jest założycielką i instruktorem zespołu regionalnego im. Jana Janoty w Rabce-Zdroju. Jak podkreśliła laureatka nagrodę pieniężną przeznaczy na pomoc dla uchodźców z Ukrainy.
- II Nagrodę w wysokości 5 tys. zł otrzymał Józef Różyński, który kultywuje folklor Bocheńszczyzny. Jest założycielem Kapeli Podwórkowej „Gazaris”, dał się poznać również jako wirtuoz gry na heligonce – jednym z najtrudniejszych w użyciu i najstarszych typów akordeonów.
- II Nagrody w wysokości 5 tys. zł otrzymał Jan Kubik, który od 60 lat zajmuje się szyciem strojów góralskich – od kroju po haft. Uprawia haft artystyczny, kroi, szyje i „cyfruje” portki, cuchy i sukmany dla górali pienińskich oraz uczy tej sztuki na wielu warsztatach. Jest ponadto muzykiem ludowym – prymistą i założycielem Kapeli Jaśka Kubika.
- Wyróżnienie otrzymała także Genowefa Flaga, która podejmuje wiele ciekawych inicjatyw mających na celu ochronę lokalnego dziedzictwa kulturowego. Zdobyte wiadomości upowszechniła w formie książek: „Kto się urodził, ten umrzeć musi”, „Historia wsi w kronikach szkolnych spisana”. Zebrała i ocaliła stare, drewniane sprzęty, stroje zarówno odświętne, jak i codziennego użytku, meble, które znalazły miejsce w urządzonej w szkole izbie regionalnej.
- Drugie wyróżnienie otrzymali Jan i Danuta Dziubyna, którzy wspólnie i własnym kosztem zrekonstruowali w Gładyszowie tradycyjną łemkowską zagrodę. Ocalili od zniszczenia i posadowili na terenie zagrody: stuletni budynek mieszkalno-gospodarczy – łemkowską chyżę, spichlerze, olejarnię taranową, dwa młyny wiatrowe, kierat, studnię z żurawiem. Obiekty wyposażone są w dawne sprzęty i narzędzia, gromadzone latami przez właścicieli, wykorzystywane podczas prezentacji i prowadzonych warsztatów. W 2016 roku powołali Fundację Łemkowska Zagroda, której głównym celem jest promowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego Łemkowszczyzny.
Nagroda Województwa Małopolskiego im. Władysława Orkana za propagowanie idei regionalizmu oraz wybitne osiągnięcia w dziedzinie działalności artystycznej i kulturalnej lokalnych wspólnot Małopolski
Ustanowienie tej nagrody ma na celu wsparcie lokalnych środowisk artystycznych działających w obszarze tradycyjnej kultury regionalnej, zajmujących się propagowaniem idei regionalizmu oraz promowaniem wartości opartych o lokalne tradycje i zwyczaje. Przyznawana jest instytucjom, organizacjom artystyczno-kulturalnym lub grupom osób za całokształt dokonań w obszarze kultury regionalnej. W konkursie mogą uczestniczyć nie tylko zespoły regionalne, ale również pozostałe grupy, które tworzą lokalny koloryt kulturowy przekazując dziedzictwo pokoleń jak np. koła gospodyń wiejskich, teatry ludowe, czy instytucje lokalne zajmujące się ochroną dziedzictwa niematerialnego.
W ramach 10. edycji Nagrody im. Władysława Orkana Zarząd Województwa Małopolskiego przyznał następujące nagrody:
- I Nagrodę w wysokości 10 tys. zł otrzymał Regionalny Zespół Pieśni i Tańca LACHY, jest najbardziej znanym zespołem regionalnym reprezentującym folklor Lachów Sądeckich. Posiada niezwykle bogaty repertuar tańców, zwyczajów i obrzędów, który prezentował wielokrotnie na najważniejszych scenach festiwalowych w kraju jak i za granicą. Zespół istnieje dzięki nieprzerwanej międzypokoleniowej działalności, przez jego szeregi przewinęły się setki wykonawców. Jest niekwestionowanym ambasadorem Sądecczyzny.
- II Nagrodę w wysokości 6 tys. zł otrzymał Zespół Regionalny Zbyrcok z Juszczyna, który reprezentuje barwny folklor podbabiogórza. Odznacza się wyjątkową dbałością o autentyczność w przekazie obrzędów i tradycji. Na szczególne wyróżnienie zasługuje działalność edukacyjna zespołu. Zespół prowadzi grupę dziecięcą „Zbyrcocek”, która podobnie jak grupa dorosła, była już laureatem wielu przeglądów i festiwali zarówno w Małopolsce, jak i poza jej granicami.
- III Nagrodę w wysokości 4 tys. zł otrzymał Zespół Regionalny „Pogórzanie” z Jastrzębi, który jest przedstawicielem folkloru regionu Pogórzan. Zespół prowadzi nie tylko ożywioną działalność koncertową, ale także zajmuje się działalnością społeczną i charytatywną. Na swoim koncie posiada 8 płyt CD, na których znalazł się repertuar ponad 100 regionalnych piosenek, a także Pieśni Wielkanocne, Kolędy i Pastorałki.
- Wyróżnienie otrzymał także Dziecięco-Młodzieżowy Zespół Folklorystyczny „Piecuchy” z Nawojowej, który jest przykładem zespołu międzypokoleniowego z bardzo ożywioną działalnością na rzecz dzieci i młodzieży. Pielęgnuje folklor taneczny i muzyczny regionu Lachów Sądeckich, jak również przygotowuje zwyczaje i obrzędy sądeckich wsi – w szczególności Nawojowej i najbliższej okolicy, a także programy związane z okresem Bożego Narodzenia oraz programy patriotyczne.
- Drugie wyróżnienie otrzymał Dziecięcy Zespół Regionalny „Mali Słopniczanie” działający przy Szkole Podstawowej nr 1 w Słopnicach. Jest ambasadorem regionu, promującym kulturę ludową i tradycję lokalną małej ojczyzny. W swojej 22-letniej historii występował wiele razy na festiwalach, przeglądach, licznych konkursach powiatowych, wojewódzkich, ogólnopolskich dając niezapomniane przeżycia i zdobywając liczne nagrody i wyróżnienia. Wszystkie działania Zespołu mają na celu propagowanie słopnickiej kultury ludowej.
Natomiast w ramach 9. edycji Nagrody im. Władysława Orkana Zarząd Województwa Małopolskiego wyróżnienia otrzymali:
- I Nagrodę w wysokości 10 tys. zł otrzymał Zespół Regionalny SPOD KICEK z Mordarki, założony przez braci Józefa i Wojciecha Tokarczyków. Prezentuje folklor Lachów Limanowskich z wielką dbałością o autentyczną formę przekazu rodzimych tradycji. Grupa nie skupia się jedynie na prezentacji folkloru muzyczno-tanecznego, istotą jego pracy jest przede wszystkim przywoływanie najstarszych elementów dawnej obrzędowości dorocznej i rodzinnej.
- II Nagrodę w wysokości 6 tys. zł otrzymał Zespół Regionalny „Kasinianie-Zagórzanie”, który powstał w 1970 roku. W 2020 roku obchodził Jubileusz 50-lecia działalności. Zespół ma w swoim dorobku występy na różnego rodzaju konkursach i przeglądach zarówno w kraju, jak i za granicą. Podczas 50 lat nieprzerwanej pracy, w zespole występowało prawie 400 członków, niejednokrotnie całe rodziny, którzy przekazują bogatą kulturę i tradycję Zagórzan z pokolenia na pokolenie.
- III Nagrodę w wysokości 4 tys. zł otrzymał Zespół Pieśni i Tańca „Elegia” z Rudnika, który swoją działalnością nawiązuje do rodzimej etnografii muzycznej i tanecznej pieśni oraz melodii ludowych i starych tańców. Został utworzony w 1942 roku przez Stanisława Kaletę. Pierwotnie działał jako chór parafialny, następnie jako grupa taneczna, która zapoczątkowała obecną formę działalności zespołu. Zespół „Elegia” prezentuje dawne przyśpiewki, obrzędy oraz zwyczaje wynikające z tradycji przodków, członkowie zespołu scalają dawne czasy ze współczesnymi.
Źródło: Biuro Prasowe Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego