Pisankarstwo z pełnym wachlarzem różnorodnych technik i wzorów zdobienia jaj są motywem przewodnim tegorocznej edycji Jarmarku Jagiellońskiego. Wśród głównych atrakcji lubelskiego festiwalu, na którym spotkać możemy setki twórców ludowych z Polski i Europy, znalazł się m.in. koncert gwiazd polskiej sceny z mistrzami muzyki tradycyjnej. W programie również potańcówki, warsztaty i wystawy. Patronat medialny KulturaLudowa.pl
Tematem tegorocznej edycji Jarmarku, organizowanego w ramach Wielkiego Jubileuszu 700-lecia Miasta Lublin – „Urodziny Miasta”, jest pisankarstwo. Do udziału w festiwalu zaproszeni zostali twórcy, dla których ozdabianie jaj nie stanowi tajemnicy. Zobaczymy zatem pełen wachlarz technik (m.in. metodę batikową, oklejankę, metodę rytowniczą) i wzornictwo z różnych regionów Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej.
Zwyczaj ozdabiania jaj, znany od czasów sumeryjskiej Mezopotamii (IV w. p.n.e.), a na terenach polskich co najmniej od wieku X., przetrwał do dnia dzisiejszego. Dekoracyjne elementy i cała ornamentyka, jaką można spotkać na jajku, sięgają tradycji przedchrześcijańskich. Każdy element, forma, czy nawet sam kolor zabarwienia jajka posiadał znaczenie. W wielu miejscach zachowały się niezwykłe techniki zdobienia, choć niejednokrotnie w nieco zmienionej postaci. Jajko pozostało symbolem odradzającego się życia, choć jego funkcji magicznych jest o wiele więcej. Do udziału w tegorocznej edycji Jarmarku Jagiellońskiego zaproszeni zostali pisankarze z Polski, Ukrainy, Białorusi, Litwy i Słowacji. Łącznie zobaczymy prace 34 artystów zdobiących jaja.
Warto zajrzeć na stoiska Ewy Skowysz-Muchy, która od dzieciństwa zajmuje się twórczością ludową czy chociażby Marii Kieleczawy wykonującej wielkanocne pisanki według wzorów huculskich i łemkowskich.
Ciekawe prace zaprezentuje także Roman Prószyński, który zajmuje się plastyką obrzędową od lat 60. Głównym obszarem jego zainteresowania są pisanki oraz wycinanka. Od 1975 r. należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. W tym roku będzie uczyć uczestników Jarmarku Jagiellońskiego jak wykonać pisankę lubelską metodą batikową.
Na szczególną uwagę zasługuje pisankarstwo ukraińskie. W dużej mierze zachowało prastare archaiczne formy, charakterystyczne dla poszczególnych regionów Ukrainy. Każdy region może pochwalić się swoją niepowtarzalną symboliką oraz charakterystycznymi kolorami. Warto zobaczyć prace Lyubov Kitorovej, która pisankarstwem zajmuje się od 26 lat. Jest uczestniczką wielu wystaw i jarmarków oraz laureatką nagród i wyróżnień. Należy do Ukraińskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Pięknymi pisankami może pochwalić się również Tetiana Vlenenko z Kijowa. Kunszt obu pań został doceniony w specjalnych publikacjach poświęconych ukraińskiej tradycji pisankarstwa.
Pisankę zobaczymy nie tylko na stoiskach Jarmarku Rękodzielniczego. Będzie można podziwiać ją również na wystawach: „Magia koronkowej pisanki” i „Pisanka ukraińska”. Pierwsza z nich prezentuje twórczość Darii Alioshkiny, dla której symbolika wielkanocnych pisanek jest ogromnym źródłem inspiracji. Wystawę będzie można zobaczyć w Galerii Gardzienice przy ulicy Grodzkiej 5a. „Pisanka ukraińska” to wystawa prezentująca pisanki pochodzące ze zbioru założyciela Narodowego Centrum Kultury Ludowej Muzeum Iwana Honczara, który zbierał je wędrując po Ukrainie na przestrzeni lat 1950-1980 oraz z prywatnych zbiorów twórczyń ludowych – pisankarek Łarysy Hołowni i Zoi Staszuk. Kolekcja składa się z pisanek pochodzących z Huculszczyzny, Bukowiny, Pokucia, Łemkowszczyzny, Zakarpacia, Opola (region etnograficzny na Ukrainie), Podola, Polesia, Naddnieprza Środkowego. Wszystko to do zobaczenia podczas Jarmarku Jagiellońskiego w Muzeum Lubelskim na Zamku.
Podczas Jarmarku będziemy mogli podziwiać również wyjątkowe koncerty.
Muzyczny program Jarmarku Jagiellońskiego otworzy Kapela Maliszów z gościnnym udziałem Krzesimira Dębskiego i Krzysztofa Ścierańskiego. Pierwszego dnia Jarmarku Jagiellońskiego zagrają także Taraf de Haïdouks.
Niedzielny wieczór należeć będzie do wykonawców tworzących specjalną produkcję Warsztatów Kultury, projekt re:tradycja, dedykowany miastu z okazji 700-lecia. Na scenie na placu przy Klasztorze oo. Dominikanów wystąpią mistrzowie muzyki i śpiewu tradycyjnego oraz muzycy znani szerokiej publiczności, którzy w swojej działalności artystycznej nawiązywali już do muzyki tradycyjnej. To spotkanie niezwykłych artystów – osobowości na jednej scenie, w tradycyjnym repertuarze. W koncercie udział wezmą Michał Urbaniak i Kapela Romana Wojciechowskiego, Kayah i Teresa Mirga z zespołem Kałe Bała i Adamem Słupczyńskim, Włodek Pawlik i Janina Chmiel z Kapelą Butrynów, Orkiestra Dęta ze Zdziłowic i Antoni „Ziut” Gralak. Koncert poprowadzi Agnieszka Obszańska, dziennikarka Radiowej Trójki oraz Jacek Hałas, muzyk, śpiewak, założyciel Poznańskiego Domu Tańca.
W poniedziałek usłyszymy koncert zespołu Odpoczno oraz Radio Cos.
Wyjątkowym koncertem w kameralnej przestrzeni Warsztatów Kultury, przy ul. Grodzkiej 5a rozpoczniemy ostatni dzień Jarmarku Jagiellońskiego. Pieśni tradycyjne Lubelszczyzny i Kurpi to otwarty pokaz po warsztatach śpiewu prowadzonych podczas Jarmarku Jagiellońskiego przez Agatę Harz (pieśni lubelskie) oraz Genowefę Lenarcik i Olgę Kozieł (pieśni kurpiowskie). Program muzyczny Jarmarku Jagiellońskiego zakończymy koncertem Sefardix Trio. To klimatyczna fuzja śpiewanej po grecku muzyki żydowskiej, jazzu, metafizycznych wokaliz rodem z Azji oraz instrumentalnej wirtuozerii pełnej kulturowych odniesień.
Każdy wieczór od soboty do poniedziałku zamykać będzie Potańcówka Jarmarkowa, czyli taneczna zabawa pod rozgwieżdżonym niebem. Codziennie zabawę otworzy Orkiestra Jarmarku Jagiellońskiego. W sobotę tańczyć będziemy także przy muzyce Kapeli Barbary Michalec, Kapeli Jana Fokta. Ostatnim sobotnim zespołem na Potańcówce jest Dżezbandyta. W niedzielę zagra Kapela Lipców z Wygnanowa. Po niej na scenę wkroczą Chłopcy z Nowoszyszek. Niedzielę skończymy przy muzyce Katarzyny Zedel i Sekund Hand. Na poniedziałkowej Potańcówce grać będzie m.in. Kapela Wojciechowska, Kapela Romana Wojciechowskiego z Tomaszowa Mazowieckiego. Wieczór oraz cały program Jarmarkowych Potańcówek zakończy zespół Wędrowiec, wykonujący muzykę tradycyjną głównie Mazowsza i Lubelszczyzny.
Szczegółowy program na stronie www.jarmarkjagiellonski.pl
* Zdjęcie na górze: Gitana Navickiene, fot. Tomasz-Bylina