10 sierpnia 2025 r., w urokliwej Iłży nad rzeką Iłżanką odbędzie się jubileuszowy XXX Iłżecki Jarmark Sztuki Ludowej, który od lat jest niezwykłym punktem na mapie letnich wydarzeń plenerowych regionu. Organizatorem tego wydarzenia jest Towarzystwo Ochrony i Promocji Zawodów Ginących w Iłży – organizacja pozarządowa, skupiająca twórców ludowych i sympatyków twórczości ludowej.
Iłżecki Jarmark Sztuki Ludowej to impreza promująca dorobek twórczości rękodzielniczej twórców Mazowsza, jak i artystów z całego kraju. Jarmark jest największym przedsięwzięciem podejmowanym przez nasze Towarzystwo na rzecz wspierania, promocji, kultywowania tradycji regionalnych oraz ocalenia od zapomnienia zanikających już dziedzin twórczości ludowej naszego regionu, jak i kraju.
Współorganizatorem tegorocznego wydarzenia jest Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi, Miejsko- Gminna Biblioteka Publiczna w Iłży oraz Muzeum Regionalne im. Adama Bednarczyka w Iłży, a partnerami Manufaktura w Bolesłwcu (Magazyn Centralny), Powiatowy Instytut Kultury w Iłży oraz
instytut Nauk o Kulturze i Religii WNH UKSW w Warszawie. Patronat honorowy nad przedsięwzięciem objęli: Marszałek Województwa Mazowieckiego Adam Struzik, Starosta Powiatu Radomskiego Waldemar Trelka, Burmistrz Iłży Marek Łuszczek oraz Muzeum Wsi Radomskiej w Radomiu. Patronat merytoryczny nad wydarzeniem objęło Stowarzyszenie Twórców Ludowych.
Jarmark Sztuki Ludowej w Iłży odbywa się cyklicznie – corocznie od 1995 r., będąc jedynym tego typu wydarzeniem w regionie, a pod wieloma względami również jedynym i unikatowym wydarzeniem w Polsce. Jest to jedno z najstarszych wydarzeń tego typu w kraju, jedno z najliczniejszych pod względem wystawców, jak i wydarzeń nawiązujących do tradycji, w tym do Spółdzielni „Chałupnik” i czasów Cepelii oraz regionalnych twórców. Garncarstwo, ceramika, lalkarstwo, rzeźba w drewnie, hafciarstwo, kowalstwo, koronkarstwo, plastyka obrzędowa i plastyka, czy też malarstwo ludowe, to jedynie przykłady wielu dziedzin twórczości, obecnych na Jarmarku. Iłżecki Jarmark to święto twórców ludowych, rękodzielników, którzy prezentują swoje prace i wyroby, z bezpłatnym wstępem dla wystawców, jak i zwiedzających. Od wczesnych godzin rannych na Jarmarku można podziwiać rękodzieło: rzeźby, ceramikę, produkty z wikliny, piękne haftowane obrusy, serwety, ręcznie robioną biżuterię i zabawki, laleczki, obrazy i wiele innych pięknych rzeczy wytworzonych rękoma osób, którzy kultywują tradycję twórczości ludowej.
Jarmark jest współczesną formą spotkania i budowania platformy dla twórców i artystów, jak i odbiorców – osób wrażliwych i zainteresowanych sztuką, rękodziełem i dziedzictwem. To wyjątkowa
przestrzeń dla kolekcjonerów, entuzjastów, jaki i sprzedawców, kupujących oraz mecenasów sztuki – to miejsce spotkań, wymiany doświadczeń, przestrzeń dla ekspozycji i wydawnictw związanych z kulturą ludową.
Podczas XXX Iłżeckiego Jarmarku Sztuki Ludowej, jak co roku zostanie ogłoszony konkurs dla twórców ludowych w poszczególnych dziedzinach twórczości. Oprawę muzyczną zapewnią artyści ludowi w ramach Konkursowego Przeglądu Kapel i Zespołów Ludowych oraz występy Solistów, a także Kapele Ludowe w ramach części koncertowej – Folk Kapela „Góralska Hora” oraz Kapela „Radomskie Muzykanty”. Wydarzenie zamyka zabawa taneczna w plenerze – „Potańcówka nad Iłżanką”.
Tegoroczną edycje Jarmarku Sztuki Ludowej w Iłży wzbogaci impreza towarzysząca czyli Konkurs Kulinarny pt. „Smaki Powiatu Radomskiego”, w której wezmą udział Koła Gospodyń Wiejskich z terenu powiatu radomskiego. II EDYCJA zatytułowana jest „Miód bohaterem dnia”, której organizatorem jest Powiat Radomski, wspólnie z Powiatowym Instytutem Kultury w Iłży.
Zadanie publiczne pt.: „XXX Iłżecki Jarmark Sztuki Ludowej” współfinansowane ze środków Narodowego Instytutu Kultury i Dziedzictwa Wsi, dofinansowane ze środków Samorządu Województwa Mazowieckiego, współfinansowane ze środków otrzymanych z Powiatu Radomskiego oraz współfinansowane ze środków Gminy Iłża, a także prywatnych sponsorów i sympatyków Sztuki Ludowej i Rękodzieła.
Patronat medialny nad wydarzeniem – kwartalnik NIKiDW „Kultura Wsi, kwartalnik „Twórczość ludowa”, portal KulturaLudowa.pl, Radio Rekord, TV Dami, portal cozadzien.pl, magazyn 7 Dni, Gazeta Starachowicka oraz Echo Dnia.
Tekst Nina Lis, Rafał Zapłata
Towarzystwo Ochrony i Promocji Zawodów Ginących / www.zawody-ginace.pl