3 czerwca w Galerii Sztuki Ludowej STL w Lublinie odbędzie się wernisaż wystawy sieradzkich wycinanek autorstwa Kazimiery Balcerzak. Prezentowana wystawa jest z jednej strony prezentacją dorobku artystycznego Kazimiery Balcerzak, z drugiej zaś formą popularyzacji mało znanych wycinanek sieradzkich, które należą do jednych z najstarszych typów wycinankarskich w Polsce.
Ekspozycja ukazuje ewolucję i bogactwo form wycinanki sieradzkiej. Każda z plansz przedstawia inny typ wycinanki, począwszy od tych najprostszych – cacek, czyli wycinanek w kształcie koła lub kwadratu, z motywami ażurowymi, ułożonymi odśrodkowo wzdłuż osi, po mazury z motywami geometrycznymi, roślinnymi, zwierzęcymi i antropomorficznymi, które zdecydowanie zdominowały wystawę. To forma, która najbardziej wyróżnia ten region. Aleksander Błachowski – badacz wycinanki ludowej – określił je jako największe osiągnięcie polskiej sztuki ludowej. Inną formą wycinanki charakterystyczną dla omawianego obszaru są rózgi nazywane też wirzbami albo zielkami. Przypominają one rośliny w doniczce, jedno- lub trójosiowe o prostych liściach i ażurowych kwiatach. Pod względem formy należą one do najstarszych wzorów wycinanek ludowych w Polsce.
Nie zabrakło też typowych dla regionu koronek oraz wycinanek pasowych lalek i kozoków. Wszystkie formy zachwycają nie tylko dobrze skomponowaną kolorystyką, ale także precyzją i starannością wykonania. Na uwagę zasługują mazury z ogonami, na których artystka ukazała wycięte nożykiem sceny obrazujące Chrzest Polski oraz wizerunki maryjne i postacie świętych patronów. Osobną grupę prac stanowią autorskie wycinaki współczesne. Są one modyfikacją tych tradycyjnych z rogami. Ażurowe tradycyjne zdobienia tworzą w niej swoistą ramę dla wyciętej w środku sceny, postaci bądź zabytku. W ten sposób powstały cacka bożonarodzeniowe, wielkanocne, maryjne, papieskie i inne.
Przestrzeń wystawową, obok wycinanek, wypełniły też pająki żyrandolowe ze słomy, fasoli i bibuły oraz kolorowe kwiaty bibułkowe także wykonane przez artystkę.
Kazimiera Balcerzak urodziła się w 1944 roku we wsi Męka, która później stała się dzielnicą Sieradza. Od młodych lat haftowała i szydełkowała. Sztuka ludowa towarzyszyła jest nieustannie, głównie za sprawą mamy i babci. Obecnie specjalizuje się przede wszystkim w wycinance, wykonuje sieradzkie cacka, lalki, kozoki wielobarwne rózgi, mazury, mazury z ogonami, koronki, ale także nieco uwspółcześnione formy, wkomponowując w nie motywy świąteczne, postacie świętych, a nawet znane zabytki rodzinnego miasta. Jej specjalnością jest także haft sieradzki, kwiaty z bibuły, ozdoby świąteczne oraz tradycyjne pająki. Od 2010 roku należy do Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Swoje umiejętności chętnie przekazuje innym podczas warsztatów, targów oraz wystaw. Ma na swoim koncie wiele nagród i wyróżnień. Prace twórczyni można zobaczyć w Sieradzkim Domu Kultury, w licznych muzeach oraz w zbiorach prywatnych. Twórczość ludowa – jak podkreśla artystka – to jej wielka pasja, dzięki której może ona nie tylko kultywować zanikające powoli tradycje swojego regionu, ale także wciąż zaskakiwać nowymi pomysłami.
Wernisaż: 3 czerwca 2017 r. godz. 19.00
Czas trwania wystawy: 3 czerwca–31 lipca 2017 r.
Miejsce: Galeria Sztuki Ludowej Stowarzyszenia Twórców Ludowych, ul. Grodzka 14, Lublin
Kurator wystawy: Katarzyna Kraczoń
Organizator: Stowarzyszenie Twórców Ludowych
* Zdięcie na górze: Wycinanki sieradzkie autorstwa Kazimiery Balcerzak, fot. Paweł Onochin