16 grudnia br. w wieku 77 lat zmarł Franciszek Łojas Kośla z Poronina. Poeta ludowy, publicysta, współautor licznych publikacji dotyczących historii i kultury Podhala, społecznik, działacz Związku Podhalan, członek Stowarzyszenia Twórców Ludowych.
Franciszek Łojas-Kośla urodził się w 1946 roku. W jego domu rodzinnym modlitwa i praca w gospodarstwie wyznaczały rytm codziennego życia przeplatany atmosferą religijnych i rodzinnych świąt.
To rodowe i podhalańskie dziedzictwo ocalił od zapomnienia w poezji i prozie wyrażanej językiem literackim i gwarą. Poezja Franciszka Kośli, osadzona w podhalańskiej tradycji dotyka spraw uniwersalnych. Mówi o człowieku, jego duchowej i fizycznej egzystencji, o doświadczaniu dobra i zła, o życiu, w którym radosne uniesienia przeplatają się ze smutkiem, zadumą nad przemijaniem i sensem istnienia.
Pisarstwo Franciszka Kośli, oprócz walorów artystycznych, niesie bogatą wiedzę etnograficzną. Wiersze, sztuki sceniczne, szkice, opowiadania, felietony stanowią cenny materiał do poznania dawnej i współczesnej kultury Podhala. Oddają piękno rodzimego pejzażu, góralskiej muzyki, tańca, śpiewu, bogactwo obrzędów, zwyczajów, wierzeń.
Lata 1990–1997 spędził w Ameryce Północnej. W Chicago aktywnie działał w amerykańskim Związku Podhalan, zasiadał w jury festiwalu „Na góralską nutę”. Pozostawił tam po sobie dobre wspomnienie. Do najbardziej cenionych publikacji autora należą tomiki poezji: Góralskie paciorki (1983), Góralska kolęda (1984), Śpiewkę osotać (1997), Prowadź przez życie (1998), Umiłowanie (2005); utwory prozą: Rodowe dziedzictwo (2004); libretta oper góralskich Naski Świat (2009) i Ojciec Święty Jan Paweł II na Podhalu (2011).
Za swoją działalności odznaczony medalem “Zasłużony Kulturze Gloria Artis” oraz Nagrody im. Oskara Kolberga „za zasługi dla kultury ludowej”.
* Zdjęcie główne: Franciszek Łojas-Kośla, fot. arch. STL