W Suwalskim Ośrodku Kultury otwarto wystawę kończącą kolejny projekt tkacki realizowany pod kierunkiem wybitnej mistrzyni tkackiej Sabiny Knoch. Tym razem przedmiotem warsztatów była wyjątkowa tkanina, jaką jest sejpak.
W Suwalskim Ośrodku Kultury zakończył się właśnie kolejny projekt tkacki. Grupa suwalczanek pod kierunkiem mistrzyni tkackiej Sabiny Knoch, w ramach warsztatów „Mistrz tradycji. Sejpak – unikatowa tkanina Suwalszczyzny”, od wiosny uczyła się techniki wykonywania tej wyjątkowej tkaniny.
W projekcie wzięły udział: Elżbieta Brzozowska, Maria Sawionek, Małgorzata Staśkiewicz, Bożena Koloszewska, Leokadia Prawdzik. Wśród dzieł utalentowanych tkaczek znalazły się zarówno tradycyjne tkaniny, które dawniej służyły do dekoracji ścian i mebli, jak i sejpaki wykorzystane do całkowicie nowatorskich adaptacji.
Sejpak to tkany ręcznie materiał o specyficznym splocie. Tradycyjnie był tkany na wąskich krosnach najczęściej wełnianym wątkiem na lnianej osnowie. Wyróżniał się ornamentyką opartą na ukośnych liniach i rombach, często zakończoną bordiurą w zygzaki. Jego nazwa pochodzi od gwarowego określenia „sejpać” – strzępić, siepać (się), skubać. W kulturze tradycyjnej występował jedynie na Suwalszczyźnie, Pojezierzu Augustowskim, ternach litewskich i pograniczu pruskim i białoruskim. Dziś sejpaki są niezwykle rzadko spotykane, co nadaje SOK-owym warsztatom dodatkową wartość.
fot. Bogusław Wasilewski
Celem projektu, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, było ocalenie od zapomnienia, a także utrwalenie wiedzy i umiejętności Sabiny Knoch, poprzez przekazanie praktycznej znajomości techniki tkania sejpaków.
„Tkanie ręczne to fascynujące rzemiosło. Było coś magicznego w obserwowaniu, jak z plątaniny luźnych nitek przędzy, po wielu precyzyjnych i pracochłonnych zabiegach, powstaje nie tylko uporządkowana, finezyjna struktura, ale misterne dzieło sztuki” – mówi o projekcie Magdalena Zielińska z Pracowni Dziedzictwa Kulturowego SOK.
Uczestniczki warsztatów zgłębiały techniczne aspekty rzemiosła, poznawały tradycyjne wzory, ale także kreatywnie je adaptowały, nadając im nowe funkcje użytkowe.
Owoce ich pracy będzie można podziwiać na wystawie w foyer Suwalskiego Ośrodka Kultury (II piętro) od 20 grudnia 2019 do końca lutego 2020 roku. Otwarcie wystawy zaplanowano na godzinę 12.00.
Projektowi towarzyszy również specjalne wydawnictwo, pokazujące proces nauki i tworzenia sejpaków.
fot. Bogusław Wasilewski
* * *
Sabina Knoch urodziła się w 1952 roku we wsi Szczepki. Od najmłodszych lat pomagała matce Stanisławie przygotowywać nici i krosna do tkania. Mama pani Sabiny tkała całe życie – worki, chodniki, prześcieradła, płótno na koszule. Jeszcze przed wojną umiała tkać sejpaki – najpierw na wąskich krosnach, a później na szerokich. Samodzielnie tkać zaczęła w 1977 roku na zamówienie rodziny i sąsiadów. Tworzy chodniki, kilimy, sejpaki (wywodzące się z tradycji litewskiej), tkaniny wielonicielnicowe i dwuosnowowe oraz sejpaki. Jest jedną z nielicznych już tkaczek wykonujących tkaniny o lokalnych wzorach tradycyjnych. Jej prace odznaczają się wysokim poziomem technicznym. Bierze udział w festynach i kiermaszach. Na różnego rodzaju pokazach tkactwa ludowego prezentuje technikę pracy przy krośnie oraz własnoręcznie wykonane wyroby. Edukuje młodzież i dorosłych w Suwalskim Ośrodku Kultury. Prace Sabiny Knoch znajdują się w zbiorach Muzeum Okręgowego w Suwałkach.